Chưa rõ Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ thực hiện các cam kết về chính sách thương mại và kinh tế của mình như thế nào khi nhậm chức. Tuy nhiên, có một điều không thể phủ nhận: Những tác động tiêu cực sẽ không chỉ đến từ các chính sách thực tế mà còn từ những hậu quả gián tiếp. Dù cuối cùng những cam kết này có thể không thành hiện thực, chúng đã bắt đầu làm xáo trộn các công ty, gây bất ổn cho các thị trường tài chính và làm phức tạp thêm chính sách tiền tệ thận trọng.

Tình huống tốt nhất là nền kinh tế sẽ tăng trưởng chậm lại. Nhưng nếu tình hình xấu đi, điều này có thể khiến các nhà đầu tư hoang mang, đẩy nền kinh tế vào một cuộc suy thoái nghiêm trọng.

Để đối phó với những đe dọa từ các rào cản thương mại mới của Trump, các công ty đã bắt đầu điều chỉnh chuỗi cung ứng của mình chuyển hướng các đơn hàng, mở rộng kho hàng, tìm kiếm nhà cung cấp mới và đàm phán lại các hợp đồng hiện tại. Điều này không chỉ khiến các nhà quản lý mất thời gian vào những công việc này thay vì tối ưu hóa hiệu quả, mà còn làm tăng chi phí cho người tiêu dùng, gây thêm áp lực cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, mối nguy hiểm lớn hơn chính là sự bất ổn tài chính. Sau khi có thông tin rằng các cố vấn của Trump muốn giới hạn thuế quan mới chỉ áp dụng đối với các mặt hàng nhập khẩu chiến lược, đồng USD đã suy yếu, nhưng khi Trump phủ nhận thông tin này, đồng USD lại phục hồi. Điều này minh họa cho thấy các thay đổi đột ngột trong kỳ vọng về chính sách có thể làm thay đổi tỷ giá tiền tệ và các mức giá khác một cách vô ích, khiến tình hình thêm phần bất ổn.

Không phải ngẫu nhiên khi lợi suất trái phiếu chính phủ phủ Mỹ kỳ hạn 20 năm đã vượt mức 5% vào tuần trước. Một phần trong số đó phản ánh sự lo ngại về các chính sách của Trump, bao gồm khả năng vay nợ công lớn và lạm phát dai dẳng do thâm hụt ngân sách và giá nhập khẩu tăng cao. Nếu chi phí vay mượn của chính phủ duy trì ở mức này hoặc cao hơn, hậu quả tài chính sẽ rất nghiêm trọng. Việc ổn định, hay thậm chí giảm, nợ công - hiện đang ở mức khoảng 100% GDP và có xu hướng gia tăng - sẽ trở nên khó khăn hơn. Khi thị trường tài chính chú ý đến vấn đề này, lãi suất dài hạn có thể tiếp tục tăng cao.

Trước tình hình bất ổn ngày càng leo thang, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đối mặt với nhiệm vụ đầy thách thức: Giảm lạm phát xuống mức mục tiêu 2% mà không gây ra suy thoái kinh tế. Tháng trước, Fed đã giảm lãi suất chính sách thêm 0.25 điểm phần trăm nhưng cảnh báo rằng các đợt giảm tiếp theo có thể bị trì hoãn. Tuy nhiên, với sự mơ hồ bao trùm chính sách thương mại và tài khóa hiện nay, không ai có thể đoán được thời gian chờ đợi này sẽ kéo dài bao lâu.

Biên bản cuộc họp gần đây cho thấy các quan chức Fed đang phải xử lý những rối ren mà các cam kết khác nhau của Trump tạo ra. Một số quan chức đã đưa vào các "giả định tạm thời" để dự đoán tác động của các chính sách thuế quan và nhập cư mới đối với lạm phát. Đây là một bước đi đáng chú ý, khác biệt so với tháng 12/2016 khi họ chọn cách chờ đợi để xem chính sách của Trump sẽ đi theo hướng nào. Việc phải dựa vào phỏng đoán trong bối cảnh các kịch bản tiềm năng quá rộng càng làm gia tăng lo ngại. Bên cạnh đó, những mối đe dọa có thể ảnh hưởng đến tính độc lập của Fed (được biên bản đề cập một cách mơ hồ) cũng tạo thêm áp lực. Trong khi người vay và người cho vay cần sự rõ ràng về định hướng của ngân hàng trung ương, Fed lại không thể đảm bảo sự minh bạch nếu Trump tiếp tục tăng thuế quan, mở rộng thâm hụt ngân sách, hoặc can thiệp vào chính sách tiền tệ.

Dường như ưu tiên hàng đầu của Trump vẫn là tạo sự chú ý và gây tranh cãi. Nhưng việc liên tục đưa ra những cam kết phá vỡ chính sách kinh tế tiềm ẩn rủi ro lớn hơn ông hình dung. Nếu ông không thay đổi cách tiếp cận này, nguy cơ xảy ra một cuộc khủng hoảng niềm tin là hoàn toàn hiện hữu.