Quốc hội Trung Quốc sẽ khai mạc phiên họp thường niên vào ngày 5/3, nơi các lãnh đạo cấp cao vạch ra chiến lược kinh tế và kế hoạch chi tiêu cho năm tới. Trong bối cảnh nền kinh tế đối mặt với giảm phát và khủng hoảng bất động sản kéo dài, cùng nguy cơ căng thẳng thương mại gia tăng khi Donald Trump đe dọa áp thêm thuế quan, việc thúc đẩy tiêu dùng sẽ trở thành ưu tiên hàng đầu. Giới đầu tư sẽ theo dõi sát sao quy mô các gói kích thích và định hướng chính sách, đặc biệt sau đợt tăng mạnh của cổ phiếu công nghệ Trung Quốc nhờ kỳ vọng vào DeepSeek, để đánh giá khả năng duy trì đà phục hồi của thị trường.

Những nội dung chính

Cuộc họp dự kiến kéo dài khoảng một tuần, với sự tham gia của 3,000 đại biểu tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh. Thủ tướng Lý Cường sẽ khai mạc bằng báo cáo công tác, trong khi Bộ Tài chính sẽ trình bày kế hoạch ngân sách. Hai báo cáo này sẽ hé lộ những chỉ tiêu kinh tế quan trọng, bao gồm mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025, có thể tiếp tục giữ ở mức 5% năm thứ ba liên tiếp, cùng mức thâm hụt tài khóa, phản ánh mức độ sẵn sàng chi tiêu của Bắc Kinh để đạt được tăng trưởng.

Chính phủ cũng có thể lần đầu tiên trong hơn hai thập kỷ hạ mục tiêu lạm phát xuống dưới 3%, có thể là 2%, cho thấy các nhà hoạch định chính sách ngày càng lo ngại về rủi ro giảm phát kéo dài. Mục tiêu này thường được xem là giới hạn trên hơn là một mức cần đạt được.

Năm nay, trọng tâm chính sẽ là thúc đẩy tiêu dùng. Bắc Kinh có thể mở rộng chương trình thu cũ đổi mới đối với hàng tiêu dùng, đồng thời triển khai các biện pháp nhằm khôi phục niềm tin của hộ gia đình và kích thích chi tiêu dài hạn. Những chính sách có thể bao gồm tăng lương hưu, mở rộng trợ cấp bảo hiểm xã hội và cung cấp hỗ trợ tài chính cho các gia đình nuôi con nhỏ.

Kết thúc kỳ họp, các kế hoạch này dự kiến sẽ được quốc hội thông qua, đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược kinh tế năm 2025 của Trung Quốc.

Trump sẽ tác động ra sao?

Dù tên của Trump khó xuất hiện trong các tài liệu chính thức tại kỳ họp Quốc hội Trung Quốc, nhưng chính sách thương mại của ông sẽ phủ bóng lên toàn bộ sự kiện. Kể từ khi nhậm chức, ông đã áp thuế 10% lên hàng hóa Trung Quốc, siết chặt đầu tư của Bắc Kinh vào các lĩnh vực chiến lược của Mỹ như công nghệ và năng lượng, đồng thời thúc ép Mexico áp thuế với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Môi trường thương mại ngày càng căng thẳng đặt ra thách thức lớn cho xuất khẩu, một động lực quan trọng của nền kinh tế Trung Quốc. Trong bối cảnh nhu cầu nội địa còn yếu và Bắc Kinh không muốn quay lại mô hình tăng trưởng dựa vào nợ, chính phủ đang đẩy mạnh các biện pháp kích thích tiêu dùng.

Thủ tướng Lý Cường gần đây nhấn mạnh tiêu dùng sẽ là động lực chủ chốt cho tăng trưởng, sử dụng thuật ngữ “tuần hoàn nội địa” để ám chỉ chiến lược tập trung vào nhu cầu trong nước. Cụm từ này từng xuất hiện trong đại dịch Covid-19 khi Trung Quốc ưu tiên tự chủ kinh tế, và sự trở lại của thuật ngữ này có thể là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang chuẩn bị đối phó với một cuộc đối đầu kinh tế sâu rộng hơn với Mỹ.

Những diễn biến đáng chú ý khác

NPC diễn ra song song với Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC) – một cơ quan tư vấn tập hợp đại diện của đảng cầm quyền cùng các nhân vật trong lĩnh vực kinh doanh, nghệ thuật và pháp lý. Hai sự kiện này, thường được gọi là “Lưỡng hội”, đóng vai trò then chốt trong việc hoạch định chính sách kinh tế và chính trị của Trung Quốc.

Những diễn biến quan trọng trong tuần

Sau phiên khai mạc, các nhà lập pháp và cố vấn chính trị sẽ họp theo nhóm để thảo luận về các báo cáo từ Thủ tướng Lý Cường, Bộ Tài chính và cơ quan hoạch định chính sách quốc gia. Trong tuần, Tòa án Nhân dân Tối cao và Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao cũng sẽ trình bày báo cáo thường niên trước quốc hội.

Một sự kiện đáng chú ý là cuộc họp báo thường niên của Ngoại trưởng Vương Nghị. Đây sẽ là cơ hội để giới quan sát nắm bắt quan điểm của Bắc Kinh về nhiệm kỳ thứ hai của Donald Trump, vai trò của Trung Quốc trong việc chấm dứt chiến sự ở Ukraine và tương lai quan hệ với Nga. Đặc biệt, sau khi Trump đảo ngược chính sách lâu năm của Mỹ bằng cách mở đối thoại hòa bình với Moscow, lập trường của Trung Quốc về vấn đề này sẽ càng được quan tâm.

Đáng lưu ý, Trung Quốc đã hủy bỏ truyền thống ba thập kỷ về việc tổ chức họp báo của thủ tướng vào ngày cuối kỳ họp. Điều này đồng nghĩa với việc công chúng sẽ mất đi một trong những cơ hội hiếm hoi để nghe trực tiếp quan điểm từ một trong những lãnh đạo cao nhất của đất nước.

Có bất ngờ nào không?

Khả năng rất thấp. Trước đây, kỳ họp NPC là dịp hiếm hoi để giới đầu tư có cái nhìn rõ hơn về tư duy của các nhà lãnh đạo kinh tế Trung Quốc. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, sự kiện này ngày càng mang tính hình thức, với các bài phát biểu được chuẩn bị kỹ lưỡng và ít chỗ cho những tuyên bố ngẫu hứng hoặc đề xuất mang tính đột phá.

Thay vào đó, các đại biểu có thể tập trung vào những chủ đề an toàn nhằm thể hiện một bức tranh tích cực về nền kinh tế. Một trong những trọng tâm có thể là trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt sau sự trỗi dậy của DeepSeek, nền tảng đang thúc đẩy việc ứng dụng AI vào các lĩnh vực từ thực thi pháp luật, xét xử, dự báo thời tiết cho đến dịch vụ công. Các cuộc thảo luận nhiều khả năng sẽ xoay quanh cách khai thác tiềm năng của AI đồng thời kiểm soát rủi ro mà công nghệ này mang lại.

Khu vực tư nhân có được hỗ trợ thêm?

Có dấu hiệu cho thấy điều đó. Gần đây, Chủ tịch Tập Cận Bình đã gặp gỡ các doanh nhân hàng đầu, bao gồm đồng sáng lập Alibaba Jack Ma. Đây là một động thái quan trọng, đặc biệt khi bốn năm trước, các biện pháp siết chặt quản lý đã làm lung lay niềm tin của khu vực tư nhân. Cuộc gặp này cho thấy Bắc Kinh nhận thức rõ rằng, để ổn định và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Trung Quốc không thể chỉ dựa vào doanh nghiệp nhà nước mà cần cả khối doanh nghiệp tư nhân.

Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ với Mỹ ngày càng gay gắt, việc hỗ trợ các công ty tư nhân, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ – sẽ trở thành ưu tiên lớn của chính phủ.

Chủ tịch Tập Cận Bình cam kết mở rộng khả năng tiếp cận nguồn vốn cho doanh nghiệp tư nhân và hạn chế các khoản phạt không hợp lý. Hưởng ứng chỉ đạo này, nhiều bộ, ngành đã lên kế hoạch triển khai các biện pháp hỗ trợ. Tại kỳ họp NPC, các đại biểu dự kiến sẽ thông qua lần đọc cuối cùng của dự luật thúc đẩy kinh tế tư nhân. Bản dự thảo mới nhất bổ sung điều khoản cấm các hình phạt tùy tiện đối với doanh nghiệp tư nhân, thể hiện quyết tâm khôi phục niềm tin thị trường và thúc đẩy đầu tư.