Nguy cơ lạm phát cao kéo dài gây khó cho BoJ trong việc tăng lãi suất

Lạm phát lõi tại Tokyo đã tăng lên mức cao nhất trong hơn hai năm trong tháng 5, chủ yếu do giá thực phẩm tiếp tục leo thang. Trong khi đó, sản lượng nhà máy sụt giảm cho thấy nền kinh tế Nhật Bản đang chịu sức ép từ nhu cầu toàn cầu yếu và tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của Mỹ. Diễn biến trái chiều này khiến BoJ đối mặt với thách thức lớn trong việc cân bằng giữa kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) lõi tại Tokyo – loại trừ thực phẩm tươi sống – tăng 3.6% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm trước, vượt dự báo thị trường và tăng từ mức 3.4% của tháng 4. Đây là mức tăng nhanh nhất kể từ tháng 1 năm 2023, thời điểm chỉ số đạt 4.3%. Tokyo CPI được xem là chỉ báo sớm cho xu hướng lạm phát toàn quốc, và đã vượt mục tiêu 2% của BoJ trong suốt ba năm qua.

Chỉ số CPI lõi mở rộng, không tính cả thực phẩm tươi sống và nhiên liệu, tăng 3.3% trong tháng 5 – cao hơn mức 3.1% ghi nhận vào tháng 3. Đây là chỉ số được BoJ theo dõi chặt chẽ để đánh giá xu hướng giá chung trong nền kinh tế.

Theo Capital Economics, lạm phát đang lan rộng và tăng tốc, điều này có thể khiến BoJ nâng lãi suất sớm hơn dự kiến hiện tại là vào tháng 10. Tuy vậy, khảo sát gần đây cho thấy phần lớn các nhà kinh tế cho rằng BoJ sẽ giữ nguyên lãi suất đến ít nhất tháng 9, với một số ít dự báo có thể có đợt tăng vào cuối năm.

Giá thực phẩm tiếp tục là tâm điểm gây áp lực lạm phát

Giá thực phẩm không tươi sống tăng tới 6.9% trong tháng 5, trong đó chi phí gạo tăng tới 93.2%, là nguyên nhân chính khiến lạm phát tăng mạnh. Bên cạnh đó, giá dịch vụ cũng tăng 2.2% trong tháng 5, so với 2.0% của tháng 4, cho thấy các doanh nghiệp đã bắt đầu chuyển phần chi phí lao động tăng cao sang người tiêu dùng.

Chuyên gia Masato Koike nhận định đây là tín hiệu tích cực cho BoJ, bởi lạm phát dịch vụ phản ánh sự thay đổi bền vững hơn trong nền kinh tế. Tuy nhiên, sự bất ổn trong chính sách của Mỹ có thể khiến BoJ phải trì hoãn quyết định tăng lãi suất và nếu thời điểm thuận lợi bị bỏ lỡ, đà tăng giá có thể đã đảo chiều.

Một số nhà phân tích cho rằng lạm phát tiêu dùng có thể hạ nhiệt trong những tháng tới, do giá dầu và chi phí nhập khẩu giảm nhờ đồng yên hồi phục. Dù vậy, tác động từ thuế quan Mỹ và nhu cầu yếu từ nước ngoài có thể tiếp tục ảnh hưởng tới xuất khẩu và lợi nhuận doanh nghiệp Nhật Bản, qua đó làm giảm khả năng tăng lương trong năm tới.

Sản xuất yếu và áp lực giá tiếp diễn

Dữ liệu mới cho thấy sản lượng công nghiệp của Nhật Bản giảm 0.9% trong tháng 4 so với tháng trước. Mặc dù các nhà sản xuất dự kiến sản lượng sẽ tăng mạnh 9% trong tháng 5, họ cũng dự báo sẽ giảm 3.4% trong tháng 6, phản ánh sự thiếu ổn định trong hoạt động sản xuất.

Đáng chú ý, một khảo sát từ Teikoku Databank cho thấy các doanh nghiệp Nhật Bản có kế hoạch tăng giá cho gần 2,000 mặt hàng thực phẩm và đồ uống trong tháng 6 – gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này cho thấy áp lực lạm phát có thể tiếp diễn trong thời gian tới.

Thống đốc BoJ Kazuo Ueda cho biết ngân hàng đang theo sát xu hướng các doanh nghiệp tăng lương và giá bán để ứng phó với chi phí cao hơn. Chuyên gia Tsutomu Watanabe cảnh báo rằng giá thực phẩm leo thang có thể thay đổi kỳ vọng lạm phát của người dân – vốn dĩ vẫn ổn định trong thời gian qua.

BoJ đã kết thúc chương trình nới lỏng tiền tệ quy mô lớn vào năm ngoái và lần đầu tiên sau nhiều năm nâng lãi suất ngắn hạn lên 0.5% vào tháng 1. Dù cơ quan này đã phát tín hiệu sẵn sàng thắt chặt thêm, nhưng những yếu tố bất định từ bên ngoài khiến việc xác định thời điểm tăng lãi suất tiếp theo ngày càng khó khăn.