Trump không loại trừ khả năng sa thải Chủ tịch Fed Powell, dù nói "khó xảy ra"

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Tư cho biết ông không có kế hoạch sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell, nhưng vẫn để ngỏ khả năng này. Đồng thời, ông tiếp tục chỉ trích Powell vì không giảm lãi suất, điều mà ông nhiều lần kêu gọi.

Trước đó trong ngày, một báo cáo của Bloomberg cho rằng Trump có thể sớm cách chức Powell đã khiến thị trường tài chính dao động mạnh, trong đó lợi suất trái phiếu chính phủ tăng vọt do lo ngại về sự can thiệp chính trị vào chính sách tiền tệ.

Trump, người đã thường xuyên công kích Powell, bác bỏ báo cáo trên là "không đúng sự thật". Tuy nhiên, ông xác nhận đã đề cập đến ý tưởng này với các nhà lập pháp Cộng hòa trong cuộc họp tối thứ Ba, cho thấy căng thẳng giữa ông và Fed tiếp tục leo thang.

“Tôi không loại trừ điều gì cả, nhưng tôi nghĩ việc đó rất khó xảy ra, trừ khi ông ấy bị phát hiện gian lận,” Trump nói, ám chỉ những cáo buộc gần đây từ Nhà Trắng và một số nghị sĩ Cộng hòa về việc đội chi phí trong dự án cải tạo trị giá 2.5 tỷ USD tại trụ sở Fed ở Washington. Tuy nhiên, hiện không có bằng chứng nào cho thấy có gian lận, và Fed đã lên tiếng phản bác những chỉ trích liên quan đến dự án này.

Powell được Trump bổ nhiệm làm Chủ tịch Fed vào cuối năm 2017 và được Tổng thống Joe Biden đề cử tiếp tục giữ chức vụ trong nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2022. Ông tuyên bố sẽ hoàn thành nhiệm kỳ đến ngày 15 tháng 5 năm 2026. Một phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao cũng tái khẳng định rằng Chủ tịch Fed chỉ có thể bị sa thải "vì lý do chính đáng", chứ không phải vì bất đồng chính sách.

Trong một cuộc phỏng vấn được phát sóng sau đó trong ngày, khi được hỏi lại liệu ông có định sa thải Powell hay không, Trump nói: “Tôi rất vui nếu ông ấy tự từ chức. Điều đó là tùy ở ông ấy.” Ông cũng thừa nhận có thể việc sa thải Powell sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường tài chính.

Sau các phát ngôn của Trump, lợi suất trái phiếu kho bạc đã hạ nhiệt, còn chứng khoán Mỹ đóng cửa cao hơn. Tuy nhiên, Trump tiếp tục chỉ trích Powell là một Chủ tịch "tồi tệ" vì giữ nguyên mức lãi suất chính sách trong khoảng 4.25%-4.50% kể từ tháng 12, bất chấp áp lực từ Nhà Trắng muốn nới lỏng chính sách tiền tệ trong bối cảnh Mỹ đang đối mặt với các tác động của việc tăng thuế quan.

Trump cho rằng Fed là nguyên nhân khiến lãi suất dài hạn tăng, làm chi phí vay nợ của chính phủ Mỹ trở nên đắt đỏ. Những chỉ trích của ông vẫn tiếp diễn kể từ sau khi ông ký thông qua dự luật thuế và chi tiêu lớn có tên “Dự luật to và đẹp” vào ngày 4 tháng 7 – một dự luật mà các chuyên gia cho rằng sẽ làm tăng đáng kể thâm hụt ngân sách liên bang trong nhiều năm tới.

Cảnh báo từ các nghị sĩ Cộng hòa: Sa thải Powell sẽ là "một sai lầm lớn"

Thượng nghị sĩ Thom Tillis, một thành viên Ủy ban Ngân hàng Thượng viện, nơi giám sát hoạt động của Fed, đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ bất kỳ động thái nào nhằm cách chức Powell. Tillis, người từng phản đối dự luật thuế và tuyên bố sẽ không tái tranh cử, nhấn mạnh rằng một Fed độc lập là nền tảng cho sự ổn định tài chính và kiểm soát lạm phát của nước Mỹ.

“Đặt Fed dưới sự kiểm soát trực tiếp của Tổng thống sẽ là một sai lầm nghiêm trọng,” Tillis nói. “Nếu Chủ tịch Fed bị sa thải chỉ vì những người làm chính trị không đồng ý với quyết định kinh tế của ông ấy, điều đó sẽ làm suy giảm uy tín của Hoa Kỳ, và thị trường sẽ phản ứng ngay lập tức.”

Một số nghị sĩ Cộng hòa khác cũng hạ thấp khả năng Trump sẽ hành động. Lãnh đạo Đa số Thượng viện John Thune nói với báo giới: “Theo tôi được biết thì ông ấy không định làm vậy.” Còn Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện French Hill nói với CNBC rằng: “Tổng thống và cả Bộ trưởng Tài chính của ông đều hiểu rõ rằng ông ấy không có quyền làm điều đó.”

Vụ cải tạo trụ sở Fed trở thành tâm điểm chính trị

Tuần trước, Nhà Trắng dường như đã nỗ lực tạo cơ sở pháp lý cho việc sa thải Powell. Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách, Russell Vought, đã gửi thư cho Powell, bày tỏ "mối quan ngại sâu sắc" của Trump về chi phí dự án cải tạo trụ sở Fed.

Đáp lại, Powell yêu cầu tổng thanh tra Fed mở cuộc điều tra lại toàn bộ dự án. Fed sau đó cũng đăng tải một trang "Câu hỏi thường gặp" nhằm bác bỏ các cáo buộc của Vought, trong đó có cả thông tin về các phòng ăn VIP và thang máy riêng bị cho là nguyên nhân đội giá.

Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Elizabeth Warren – người từng bỏ phiếu chống lại việc tái bổ nhiệm Powell vào năm 2022 – cũng lên tiếng: “Không ai bị lừa bởi sự quan tâm đột ngột của Trump và Đảng Cộng hòa với dự án cải tạo. Đây rõ ràng là một cái cớ để tìm cách sa thải Powell.”

Fed cảnh giác trước áp lực chính trị

Các nhà hoạch định chính sách tại Fed lo ngại rằng nếu họ cắt giảm lãi suất quá sớm, trong bối cảnh lạm phát vẫn chưa được kiểm soát hoàn toàn, điều đó có thể làm tăng kỳ vọng lạm phát và gây tổn hại đến mục tiêu ổn định giá cả.

Nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng những áp lực chính trị ngày càng lớn lên Powell có thể làm xói mòn tính độc lập của Fed, từ đó làm tăng rủi ro cho nền kinh tế Mỹ.

“Bất kỳ sự suy giảm nào trong tính độc lập của Fed đều có thể khiến kỳ vọng lạm phát tăng lên, đặc biệt là khi Mỹ đang đối mặt với áp lực giá do thuế quan cao hơn,” Michael Feroli, kinh tế trưởng của JP Morgan tại Mỹ, viết. Ông cho rằng chưa thể coi câu chuyện về Trump và Powell là đã kết thúc.

Feroli cũng cảnh báo rằng nếu Trump tiếp tục gây áp lực với Powell, điều đó có thể đẩy lãi suất dài hạn tăng cao hơn nữa – khiến chính phủ Mỹ phải đối mặt với chi phí vay lớn hơn, chứ không phải thấp hơn như Trump mong muốn.

Hiện nay, một quy trình "chính thức" nhằm chuẩn bị cho việc tìm người kế nhiệm Powell đã được khởi động, theo một nguồn tin. Trong số các ứng viên được xem xét có: Scott Bessent – một nhà đầu tư nổi tiếng; cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett; cựu Thống đốc Fed Kevin Warsh; và Thống đốc đương nhiệm Christopher Waller.