Chỉ số S&P 500 đã đóng cửa ở đỉnh lịch sử vào ngày hôm qua, được thúc đẩy bởi mức tăng 4% của cổ phiếu Nike — hiện đã tăng 45% kể từ mức đáy hồi tháng 4 sau thỏa thuận thương mại Mỹ–Việt Nam. Ở góc nhìn đầu tiên, phản ứng của thị trường dường như cho thấy đây là một thỏa thuận tích cực. Nhưng liệu có thực sự như vậy?

Theo nội dung thỏa thuận, hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ sẽ phải chịu mức thuế 20%, trong khi các sản phẩm quá cảnh qua Việt Nam — chẳng hạn như hàng hóa có nguồn gốc từ Trung Quốc — sẽ bị đánh thuế tới 40%. Nói cách khác, hàng hóa sản xuất tại Việt Nam giờ đây sẽ đắt hơn 20% so với trước, cao hơn 10 điểm phần trăm so với mức thuế phổ thông 10%. Mặc dù mức này vẫn thấp hơn mức hơn 40% từng được đề xuất vào Ngày Giải phóng, cấu trúc thuế mới vẫn đại diện cho một mức tăng chi phí đáng kể, dù tạm thời hỗ trợ tâm lý cho những cái tên như Nike, Lululemon hay Under Armour. Đổi lại, hàng hóa Mỹ sẽ được miễn thuế khi nhập khẩu vào Việt Nam. Rõ ràng đây là một nước cờ quyền lực.

Sự lạc quan thương mại cũng lan sang lĩnh vực bán dẫn, khi Mỹ được cho là đã dỡ bỏ yêu cầu giấy phép xuất khẩu đối với phần mềm thiết kế chip bán cho Trung Quốc. Điều này đã cho phép Siemens khôi phục quyền truy cập đầy đủ vào các công cụ của mình cho khách hàng Trung Quốc. Động thái này diễn ra sau “lệnh đình chiến” thương mại Mỹ–Trung vào tuần trước, giúp nối lại xuất khẩu đất hiếm từ Trung Quốc sang Mỹ. Những công ty từng bị ảnh hưởng bởi các lệnh hạn chế trước đó như Synopsys hay Cadence Design Systems có thể sẽ được hưởng lợi từ sự quan tâm mới của nhà đầu tư. Những cổ phiếu bán dẫn có mức độ tiếp xúc lớn với Trung Quốc — đặc biệt là Nvidia — có thể tiếp tục ghi nhận đà tăng.

Số liệu việc làm sụt giảm

Báo cáo việc làm ADP của Mỹ công bố hôm qua ghi nhận con số âm, cho thấy nền kinh tế Mỹ đã chứng kiến số lượng việc làm sụt giảm trong tháng 6. Thị trường ban đầu phản ứng bằng một đợt bán tháo — trước khi tin tức thương mại đảo ngược tâm lý. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng dữ liệu yếu đã làm tăng xác suất Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất trong tháng 7 từ khoảng 21% lên hơn 27%, song lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 2 năm, vốn bám sát kỳ vọng lãi suất Fed, lại không giảm. Thay vào đó, lợi suất này bật tăng trở lại vượt mức 3.80% và hiện đang tích lũy ngay dưới ngưỡng đó.

Hôm nay, Mỹ sẽ công bố dữ liệu việc làm chính thức sớm hơn một ngày do kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 4/7. Theo khảo sát của Bloomberg, các nhà phân tích kỳ vọng sẽ có 111,000 việc làm phi nông nghiệp mới được tạo ra trong tháng 6, tốc độ tăng thu nhập trung bình hàng tháng sẽ chậm lại, và tỷ lệ thất nghiệp tăng nhẹ từ 4.2% lên 4.3%.

Nếu báo cáo NFP yếu hơn kỳ vọng, điều đó có thể tiếp thêm sức mạnh cho phe ôn hòa của Fed và giúp chỉ số S&P 500 duy trì — hoặc vượt — mức đỉnh lịch sử. Tuy nhiên, số liệu khả quan lại có thể khiến bức tranh trở nên lẫn lộn, như đã từng thấy trong năm nay, và củng cố lập luận của Fed rằng thị trường lao động vẫn còn vững vàng.

Dẫu vậy, lạm phát vẫn sẽ là yếu tố quyết định liệu Fed có cắt giảm lãi suất vào cuối năm nay hay không. Nếu thuế quan đẩy giá cả lên — và điều đó là rất có thể — Fed sẽ phải phớt lờ các tín hiệu suy yếu từ thị trường việc làm trong một thời gian. Ngân hàng trung ương này chỉ hành động dứt khoát khi cả thị trường lao động lẫn các chỉ số tăng trưởng đều phát tín hiệu báo động. Trước khi điều đó xảy ra, thị trường cổ phiếu có thể trải qua một đợt điều chỉnh trước khi bất kỳ sự thay đổi chính sách ôn hòa đáng kể nào thực sự xuất hiện.

Chú ý đến lãi suất dài hạn

Trong khi đó, lợi suất trái phiếu chính phủ dài hạn tại các thị trường phương Tây đang phát đi những dấu hiệu căng thẳng ban đầu. Ngòi nổ gần nhất đến từ một khoảnh khắc bất định tại Anh, khi Keir Starmer tỏ ra lưỡng lự trong việc xác nhận liệu Bộ trưởng Tài chính Rachel Reeves có tiếp tục giữ chức hay không — trong khi bà Reeves được bắt gặp đang lau nước mắt phía sau trong phiên họp Quốc hội (được cho là vì lý do cá nhân). Tuy nhiên, chỉ riêng hình ảnh này cũng khiến nhà đầu tư lo ngại về không gian tài khóa ngày càng eo hẹp của Anh, khả năng phải tăng thuế và cắt giảm chi tiêu, cũng như tính bền vững của thị trường trái phiếu chính phủ. Hệ quả là lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Anh đã tăng vọt 25 bps, kéo theo lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Mỹ lên mức 4.30%. Tại Nhật Bản, lợi suất trái phiếu chính phủ dài hạn cũng đảo chiều và tăng trở lại sau các phiên giảm gần đây.

Tóm lại, các thỏa thuận thương mại đã trở lại, nhưng đi kèm là các mức thuế có thể làm bùng phát lại áp lực lạm phát. Dữ liệu kinh tế đang yếu đi, nhưng chưa đủ để buộc Fed hành động. Trong khi đó, lợi suất trái phiếu chính phủ dài hạn đang nhích lên, phát đi tín hiệu sớm về căng thẳng trên thị trường.

Chứng khoán có thể đang thiết lập đỉnh mới, nhưng bên dưới bề mặt, áp lực đang tích tụ. Đây không phải là một hành trình êm đềm — mà là một đợt tăng giá hướng thẳng vào tâm bão.