Liệu chính sách thuế quan quyết liệt của Trump sẽ đưa kinh tế thế giới đi về đâu?

Liệu chính sách thuế quan quyết liệt của Trump sẽ đưa kinh tế thế giới đi về đâu?

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

15:08 03/04/2025

Trong tương lai, các nhà sử học có lẽ sẽ nghiên cứu chi tiết về quy trình đưa ra mức thuế quan mà chính quyền Trump vừa công bố hôm qua. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, việc này chỉ còn là chủ đề mang tính học thuật đơn thuần.

Ngay lúc này, điều đó không còn quan trọng nữa. Điều đáng quan tâm hiện nay là cách Hoa Kỳ đã thể hiện một lập trường gần như công kích thái quá đối với các đối tác thương mại, khiến những quốc gia này cùng giới đầu tư đang phải đặt câu hỏi về khả năng Mỹ duy trì lập trường này được bao lâu.

Đầu tuần, chúng tôi đã báo cáo rằng giới chuyên gia Phố Wall dự đoán vào "ngày giải phóng," mức thuế quan trung bình của Mỹ sẽ tăng lên 10-20%, chủ yếu ở mức thấp hơn. Tuy nhiên, thông báo mới đây về mức tối thiểu 10% kết hợp với mức cao hơn nhiều cho một số quốc gia đã đẩy dự báo lên mức cao nhất, thậm chí vượt quá phạm vi này. Chuyên gia Neil Shearing từ Capital Economic tính ra mức trung bình 19%, trong khi chuyên gia Omair Sharif từ Inflation Insights ước tính cao hơn ở mức 25-30%. Thật đáng ngạc nhiên khi một quyết định lớn như vậy dưới thời Trump lại thiếu rõ ràng, khiến nhiều người hiểu khác nhau về các con số thực tế.

Mức thuế quan đề xuất đối với Trung Quốc và các quốc gia châu Á như Việt Nam, Campuchia và Indonesia đặc biệt cao. Trung Quốc phải đối mặt với tổng thuế quan trên 50% - có thể còn cao hơn nữa - và chính quyền cũng rõ ràng mong muốn bóp nghẹt bất kỳ chuỗi cung ứng nào có thể đóng vai trò trung gian hoặc thay thế cho Trung Quốc.

Cần phải nhấn mạnh rằng thông báo này có một yếu tố rất quan trọng ủng hộ thương mại. Như dự kiến và kỳ vọng, Canada và Mexico không bị áp thêm thuế đối ứng, giúp hàng hóa thuộc hiệp định thương mại USMCA (do Trump đàm phán) phần lớn không bị ảnh hưởng trong thời điểm hiện tại. Điều này có nghĩa là mức thuế đối ứng hiệu quả cho xe hơi sản xuất tại Bắc Mỹ có thể sẽ thấp hơn mức 25% áp dụng cho xe hơi từ phần còn lại của thế giới.

Tuy nhiên, khía cạnh ôn hòa này bị lu mờ bởi những điểm mơ hồ. Các lĩnh vực dự kiến có thuế quan theo ngành như dược phẩm, đồng, gỗ được miễn trừ cụ thể khỏi mức thuế quốc gia. Nhưng chắc chắn đây chỉ là sự trì hoãn chứ không phải sự ân xá. Quan trọng hơn, phạm vi đàm phán không rõ ràng. Khi được hỏi về vấn đề này hôm qua, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent phát biểu như một người không được thông báo: "Tùy thuộc vào Tổng thống Trump xem ông ấy muốn làm gì; Tôi nghĩ tư duy có thể là để mọi thứ lắng xuống một thời gian."

Thị trường sẽ ra sao hôm nay? Khi chúng tôi viết bài này, mọi thứ đang rất ảm đạm. HĐTL Nasdaq 100 giảm khoảng 4%, và HĐTL S&P 500 giảm gần 3%. Bitcoin cũng đã giảm giá. Vàng, tài sản phòng ngừa rủi ro tăng giá. Trong làn sóng tìm kiếm kênh trú ẩn an toàn, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ ở mọi kỳ hạn đều giảm, làm suy yếu đồng USD.

Tuy nhiên, bất kể điều gì xảy ra trên thị trường hôm nay - tăng, giảm, hay đi ngang - đều không khiến chúng tôi quá ngạc nhiên. Tin tức hôm nay sẽ cần thời gian để đánh giá đầy đủ. Nhưng đây là một số suy nghĩ ban đầu về những hệ quả:

Tăng trưởng: thấp hơn.

Đây là một khoản thuế mới khổng lồ, và với mọi điều kiện khác không đổi, thuế sẽ kìm hãm tăng trưởng. "Tác động GDP tiêu cực sẽ lớn hơn mức dự kiến 0.5 - 1% vì chi tiêu và tâm lý tiêu dùng của Mỹ đã bắt đầu chậm lại vì lý do chu kỳ. Cú sốc mới này sẽ gây ra sự giảm chi tiêu sâu hơn, dẫn đến giảm cơ hội việc làm, sa thải nhiều hơn, thu nhập thấp hơn và tiếp tục giảm chi tiêu. Khả năng suy thoái đã tăng lên," Matt Gertken, chiến lược gia địa chính trị trưởng tại BCA Research, phát biểu.

Lạm phát: cao hơn, ít nhất là trong ngắn hạn.

Samuel Tombs, chuyên gia phân tích từ Pantheon Macroeconomics, cảnh báo rằng "nếu toàn bộ các biện pháp thuế đối ứng này được thực thi, cùng với việc thuế đối với Canada và Mexico tăng lên 25%, chỉ số PCE lõi sẽ tăng thêm khoảng 2%". Chúng ta không nên tự trấn an mình với ký ức về tình trạng lạm phát thấp sau các đợt áp thuế trong nhiệm kỳ đầu của Trump. Theo nhà kinh tế Adam Posen, đợt thuế đối ứng lần này có quy mô lớn hơn gấp 10 lần, áp dụng rộng rãi cho nhiều quốc gia và ngành nghề hơn, đồng thời được triển khai một cách quyết đoán và thiếu nhất quán hơn nhiều so với trước đây.

Lãi suất quỹ liên bang: quá sớm để kết luận.

Tình trạng tăng trưởng kinh tế chậm lại đồng thời với giá cả leo thang đang đặt Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào thế khó trong cả hai nhiệm vụ chính của mình. Viễn cảnh này cho thấy dấu hiệu của lạm phát trì trệ. Dù Fed đã từng dự báo một kịch bản tương tự, nhưng theo chuyên gia Claudia Sahm từ New Century Advisors, thông báo hôm qua còn gây sốc hơn nhiều so với những gì ủy ban chính sách tài chính đã chuẩn bị tinh thần. Sau thông báo này, thị trường HĐTL đã điều chỉnh tăng dự đoán về số đợt Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Tuy nhiên, Sahm cảnh báo rằng kỳ vọng này có thể sai lệch. "Sau nhiều năm đối phó với lạm phát cao, Fed vẫn ưu tiên kiềm chế lạm phát. Họ sẽ không vội vàng cắt giảm lãi suất," bà nhận định.

Cổ phiếu: giảm giá.

Xem nhận xét về tăng trưởng.

Trái phiếu chính phủ Mỹ: tăng giá.

"Chúng ta đang trong một thời điểm đầy bất ổn, khi các nhà đầu tư đều thiếu thông tin chính xác để đưa ra quyết định. Trong tình huống như vậy, chiến lược khôn ngoan nhất là giảm bớt rủi ro," chuyên gia Gregory Peters từ PGIM Fixed Income nhận định. "Yếu tố duy nhất tôi còn tương đối tự tin chính là thị trường lãi suất. Những tin tức này đang khiến kỳ vọng về tăng trưởng suy giảm," điều này làm tăng sức hấp dẫn của trái phiếu chính phủ.

Trái phiếu chính phủ Mỹ chống lạm phát: Tăng giá.

"Thông thường tôi không mấy thiện cảm với loại trái phiếu này," Edward Al-Hussainy từ Columbia Threadneedle giải thích, "nhưng chúng thực sự có giá trị khi thị trường giảm lợi suất do tâm lý né tránh rủi ro, đồng thời khi áp lực lạm phát đang gia tăng. Trái phiếu chính phủ Mỹ chống lạm phát (TIPS) hoạt động hiệu quả nhất trong môi trường khi lạm phát kỳ vọng tăng và lợi suất thực tế giảm. Dù tình trạng này có thể sẽ không kéo dài, nhưng hiện tại chúng ta rõ ràng đang ở trong giai đoạn đó."

Trump thường theo một khuôn mẫu quen thuộc. Ông đưa ra tuyên bố gây sốc rồi sau đó nhanh chóng nhượng bộ, và điều này có thể tái diễn. Tuy nhiên, sự kiện hôm qua mang một bầu không khí khác biệt, không chỉ vì chiến dịch quảng bá mạnh mẽ trước đó mà còn bởi số lượng cam kết lớn được đưa ra trong cùng một ngày. Những chuyển biến bất ngờ chắc chắn sẽ xuất hiện trong những tháng tới, nhưng chúng ta đã bước qua ranh giới mà không thể quay lại.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Sản xuất Trung Quốc cải thiện nhẹ sau thỏa thuận thương mại, nhưng áp lực nội địa vẫn lớn

Sản xuất Trung Quốc cải thiện nhẹ sau thỏa thuận thương mại, nhưng áp lực nội địa vẫn lớn

Hoạt động nhà máy tại Trung Quốc tăng tháng thứ hai liên tiếp nhờ xuất khẩu phục hồi sau khi Bắc Kinh và Washington đạt thỏa thuận ngừng chiến thuế quan. Tuy nhiên, nhu cầu nội địa yếu và triển vọng thương mại bất ổn tiếp tục gây sức ép lên tăng trưởng và thị trường lao động.
Giảm lãi suất: Các nhà giao dịch đi trước người kế nhiệm Powell

Giảm lãi suất: Các nhà giao dịch đi trước người kế nhiệm Powell

Thị trường hiện không chỉ chạy trước Fed—mà còn chạy trước cả người kế nhiệm của Fed. Hợp đồng tương lai đang phản ánh một chu kỳ nới lỏng hậu-Powell, khi các nhà giao dịch đặt cược vào ít nhất năm lần cắt giảm lãi suất trước cuối năm 2026—tăng so với bốn lần chỉ cách đây một tháng. Động lực chính không đến từ lạm phát, mà là áp lực chính trị ngày càng gia tăng lên Powell.
BIS cảnh báo hệ thống tài chính toàn cầu đối mặt rủi ro trong kỷ nguyên bất định

BIS cảnh báo hệ thống tài chính toàn cầu đối mặt rủi ro trong kỷ nguyên bất định

Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) cảnh báo căng thẳng thương mại, bất ổn địa chính trị và nợ công gia tăng đang làm suy yếu khả năng chống chịu của hệ thống tài chính toàn cầu. Tổng giám đốc BIS Agustín Carstens gọi đây là “kỷ nguyên mới của sự bất định”, đe dọa cả trật tự kinh tế lẫn niềm tin vào các thể chế. Báo cáo cũng ghi nhận đồng USD sụt giá mạnh và lo ngại về đà phát triển thiếu kiểm soát của stablecoin.
USD chịu áp lực khi lo ngại về tính độc lập của Fed gia tăng dưới thời Trump

USD chịu áp lực khi lo ngại về tính độc lập của Fed gia tăng dưới thời Trump

USD giảm khi các nhà đầu tư ngày càng lo ngại về khả năng Tổng thống Trump can thiệp vào hoạt động của Cục Dự trữ Liên bang, sau những phát ngôn chỉ trích Chủ tịch Jerome Powell và gợi ý sẽ thay thế ông bằng một nhân vật thân thiện hơn với mục tiêu chính sách của Nhà Trắng, làm dấy lên nghi ngại về tính độc lập và trung lập của Fed.
Thay thế Powell: Kỳ vọng thị trường tăng cao, nhưng độc lập của Fed đối mặt thách thức

Thay thế Powell: Kỳ vọng thị trường tăng cao, nhưng độc lập của Fed đối mặt thách thức

Sự chênh lệch giữa dự báo lãi suất của Fed và kỳ vọng cắt giảm sâu hơn từ thị trường một phần phản ánh khả năng Jerome Powell sẽ được thay thế bởi một người ôn hòa hơn nếu Trump trở lại Nhà Trắng. Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo không nên đánh giá thấp vai trò của dữ liệu và sự đồng thuận trong nội bộ Fed, cũng như rủi ro làm suy yếu tính độc lập chính trị của ngân hàng trung ương.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ