Hô hào kích thích tiêu dùng nhưng Bắc Kinh vẫn mắc kẹt trong giảm phát

Hô hào kích thích tiêu dùng nhưng Bắc Kinh vẫn mắc kẹt trong giảm phát

Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

14:01 06/03/2025

Trung Quốc cam kết thúc đẩy tiêu dùng nhưng các biện pháp hỗ trợ vẫn chưa đủ mạnh. Trong bối cảnh thương mại suy yếu và áp lực giảm phát gia tăng, các nhà kinh tế cho rằng Bắc Kinh cần cải cách sâu rộng hơn thay vì chỉ dựa vào trợ cấp ngắn hạn.

Các nhà kinh tế cho rằng dù Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường nhấn mạnh tầm quan trọng của tiêu dùng, nhưng chính sách hỗ trợ vẫn chưa đủ mạnh mẽ. Họ cảnh báo rằng cuộc chiến thương mại với Mỹ cùng những thách thức trong nước có thể khiến Bắc Kinh tiếp tục đối mặt với áp lực giảm phát kéo dài.

Trong báo cáo công tác chính phủ trình bày tại Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc hôm thứ Ba, Lý Cường cam kết sẽ tăng cường kích thích tài khóa trong năm nay, đồng thời tập trung hơn vào thúc đẩy chi tiêu hộ gia đình để bù đắp sự suy yếu của nhu cầu bên ngoài.

Cụm từ “tiêu dùng” được nhắc đến 31 lần, tăng đáng kể so với 21 lần năm ngoái, thậm chí còn vượt cả số lần đề cập đến “công nghệ.”

Mentions of the words consumption and technology in annual report from Chinese premier Li Qiang

Sự dịch chuyển ưu tiên của Bắc Kinh: Tiêu dùng lên ngôi

Dù tín hiệu này cho thấy sự thay đổi trong định hướng chính sách, nhưng các biện pháp cụ thể mà Lý Cường đưa ra lại gây thất vọng. Các nhà kinh tế kỳ vọng những cải cách sâu rộng hơn, chẳng hạn như chuyển nguồn lực từ khu vực công nghiệp và chính phủ sang người tiêu dùng. Thay vào đó, những điều chỉnh nhỏ như tăng nhẹ lương hưu tối thiểu, phúc lợi y tế và trợ cấp khác vẫn còn quá ít ỏi.

Điều này phản ánh sự thận trọng của Bắc Kinh trong việc dịch chuyển mô hình tăng trưởng vốn dựa vào đầu tư và xuất khẩu sản xuất. Một sự thay đổi mạnh mẽ có thể gây xáo trộn mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng khoảng 5% mỗi năm, đặc biệt trong bối cảnh thuế quan ngày càng gia tăng.

Ngoài ra, các nhà phân tích cũng cho rằng Bắc Kinh ngày càng ý thức rõ về nguy cơ giảm phát do các rào cản thương mại ngày càng lớn từ Mỹ và các quốc gia khác, trong khi ngành công nghiệp nước này vẫn đang vật lộn với tình trạng dư thừa công suất.

Các biện pháp thuế quan đang khiến các nhà xuất khẩu Trung Quốc lao vào cuộc chiến giảm giá trên toàn cầu, buộc nhiều doanh nghiệp phải cắt giảm việc làm và tiền lương để duy trì khả năng cạnh tranh. Điều này càng làm trầm trọng thêm áp lực giảm phát trong nền kinh tế.

“Tôi hiểu điều này như một thông điệp rằng ‘Chúng ta phải cắt giảm giá, nhưng dù sao cũng sẽ tiếp tục xuất khẩu trong môi trường giảm phát, bởi Trung Quốc không thể không xuất khẩu, bất kể thuế quan có ra sao’,” Alicia Garcia-Herrero, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại Natixis, nhận định.

Bắc Kinh thận trọng với giảm phát, biện pháp kích thích chưa đủ mạnh

Thủ tướng Lý Cường không đề cập trực tiếp đến áp lực giảm phát trong bài phát biểu của mình. Tuy nhiên, ông đã hạ mục tiêu lạm phát chính thức xuống khoảng 2% vào năm 2025, thấp hơn mức 3% trong báo cáo năm ngoái. Năm 2024, lạm phát chỉ đạt 0.2%.

Dù giới chức Trung Quốc hiếm khi công khai bàn về nguy cơ giảm phát, nhưng một chi tiết trong báo cáo công tác của Lý Cường cho thấy họ không phớt lờ vấn đề này. Cụ thể, từ dự báo thâm hụt ngân sách và tăng trưởng GDP thực tế, có thể tính toán mức giảm phát GDP mà chính phủ đang dự trù.

Chỉ số giảm phát GDP – thước đo toàn diện nhất về giá cả hàng hóa và dịch vụ – được dự báo ở mức -0.1% trong năm 2025. Nếu đúng, đây sẽ là năm thứ ba liên tiếp con số này âm, đánh dấu đợt giảm phát kéo dài nhất của Trung Quốc kể từ thời kỳ Đại Nhảy Vọt của Mao Trạch Đông vào đầu thập niên 1960. Dù mức này có cải thiện so với -0.8% năm ngoái, nhưng vẫn thấp hơn đáng kể so với mức 2.4% từng được dự đoán trong báo cáo năm 2024, theo tính toán của Citi.
Đã tải lên ảnh

Áp lực giảm phát của Trung Quốc

"Điều này cho thấy các nhà hoạch định chính sách không đặt kỳ vọng lớn vào một cú hích lạm phát trong năm nay," Julian Evans-Pritchard, chuyên gia của Capital Economics, nhận định.

Tác động hạn chế của gói kích thích tiêu dùng

Biện pháp cụ thể nhất để thúc đẩy tiêu dùng là gói trợ cấp 300 tỷ nhân dân tệ (41.4 tỷ USD) cho xe điện, đồ gia dụng và một số mặt hàng khác.

Dù chương trình này đã giúp tăng chi tiêu hộ gia đình vào cuối năm ngoái, nhưng phần lớn chỉ tập trung vào các sản phẩm được trợ cấp, trong khi nhu cầu với hàng hóa và dịch vụ khác gần như không tăng. Các chuyên gia cảnh báo rằng đây không phải là giải pháp bền vững, bởi người tiêu dùng không thay thế các mặt hàng đắt đỏ hàng năm.

Các biện pháp phúc lợi mới bao gồm tăng lương hưu tối thiểu thêm 20 nhân dân tệ lên 143 nhân dân tệ mỗi tháng, tăng trợ cấp bảo hiểm y tế thêm 30 nhân dân tệ/người và nâng trợ cấp dịch vụ y tế cơ bản thêm 5 nhân dân tệ.
Dù giúp tăng thu nhập cho người dân, những điều chỉnh này quá nhỏ để tạo ra tác động đáng kể đối với nền kinh tế. Điều này càng nhấn mạnh sự cấp thiết của các cải cách sâu rộng hơn, như nới lỏng hệ thống hộ khẩu – vốn bị chỉ trích là nguyên nhân gây bất bình đẳng nghiêm trọng giữa khu vực nông thôn và thành thị.

"Trung Quốc cần cải tổ lương hưu, hệ thống an sinh xã hội và hộ khẩu để người dân có đủ niềm tin vào chi tiêu, thay vì chỉ hưởng lợi từ các chương trình trợ giá ngắn hạn," Harry Murphy Cruise, trưởng bộ phận kinh tế Trung Quốc và Úc tại Moody’s Analytics, nhận định.

Nhiều chuyên gia cũng kêu gọi Bắc Kinh cải cách hệ thống thuế, tự do hóa đất đai và thu hẹp khu vực doanh nghiệp nhà nước nhằm giải phóng thêm nguồn lực cho tiêu dùng.

The multiple column charts show year-on-year growth rate of select products including Home appliances which has been included in the trade-in scheme.

Chương trình đổi cũ lấy mới của Trung Quốc thúc đẩy tiêu dùng

Thủ tướng Lý Cường nhắc đến các "sáng kiến đặc biệt" nhằm thúc đẩy tiêu dùng, nhưng chưa công bố chi tiết. Một thay đổi cụ thể là điều chỉnh thuế tiêu dùng: Thay vì do chính quyền trung ương thu, thuế này sẽ được giao cho địa phương quản lý. Truyền thông Trung Quốc trước đó đưa tin rằng thuế tiêu dùng có thể sẽ được chuyển từ nhà sản xuất và nhà nhập khẩu sang trực tiếp người tiêu dùng.

Mục tiêu của chính sách này là khuyến khích chính quyền địa phương tập trung vào thúc đẩy tiêu dùng thay vì ưu tiên đầu tư. Tuy nhiên, theo Shuang Ding, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc và Bắc Á tại Standard Chartered, thay đổi này không đủ để tạo ra cú hích lớn.

"Áp lực nợ và thâm hụt ngân sách khiến việc cải cách tài khóa trở nên vô cùng khó khăn," Ding cho biết. "Chắc chắn đã có nhiều cuộc thảo luận về vấn đề này, nhưng vẫn chưa đạt được sự đồng thuận về hướng đi cụ thể."

Reuters

Broker listing

Thư mục bài viết

Cùng chuyên mục

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất và cuộc chiến giá kéo dài, làm xói mòn biên lợi nhuận và kéo dài chu kỳ thanh toán cho nhà cung cấp. Dữ liệu từ 33 nhà sản xuất cho thấy các chỉ số tài chính chủ chốt đều suy giảm từ năm 2019 đến 2024. Trong khi một số công ty như BYD cải thiện được lợi nhuận, phần lớn doanh nghiệp trong ngành đối mặt với nợ tăng, tồn kho cao và áp lực thanh khoản. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết kiểm soát cuộc đua giảm giá và thúc đẩy tái cấu trúc ngành một cách có trật tự.
Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Cổ phiếu châu Á tăng vào thứ Năm nhờ động lực từ Nvidia chạm mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Trong khi đó, thị trường phản ứng thờ ơ với các mức thuế mới từ Tổng thống Trump, bao gồm thuế 50% đối với đồng và hàng xuất khẩu từ Brazil. Đồng USD suy yếu, giá dầu giảm nhẹ, còn Bitcoin tiếp tục dao động gần mức đỉnh lịch sử.
Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Trọng tâm của thị trường vẫn đặt vào triển vọng tăng trưởng, khi các ông lớn công nghệ tiếp tục kéo thị trường chứng khoán vượt qua làn khói mờ của bất ổn thương mại. Việc Nvidia bứt phá vượt ngưỡng vốn hóa 4,000 tỷ USD đã tiếp thêm sinh lực cho phe mua, ngay cả khi những tuyên bố cứng rắn mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Trump đang đe dọa làm chao đảo tâm lý nhà đầu tư. Tựa như con tàu chủ lực dẫn đầu đoàn hạm, Nvidia tiến thẳng qua sóng gió đầu năm với cánh buồm căng gió—không phải nhờ cường điệu, mà nhờ nhu cầu thực sự, đơn hàng đã được khóa chặt và lực kéo không ngừng từ các khoản đầu tư vào hạ tầng AI.
OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Mỗi năm, mùa hè đánh dấu thời điểm diễn ra hai hội nghị ngân hàng trung ương quan trọng, nơi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, học giả và đại diện khu vực tư nhân hội tụ để thảo luận các nghiên cứu mới và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đầu tiên là Diễn đàn ECB, tổ chức vào cuối tháng 6 tại thị trấn ven biển lộng gió Sintra, Bồ Đào Nha; kế đến là hội nghị Jackson Hole vào cuối tháng 8 tại vùng núi Rocky Mountains, Wyoming, Mỹ. Năm nay, dù gió ở Sintra thổi mạnh không ngừng, các cuộc thảo luận vẫn diễn ra một cách điềm tĩnh, tập trung và sâu sắc – một phép ẩn dụ phù hợp cho tâm thế của các ngân hàng trung ương hiện nay.
Cập nhật thuế quan: Đòn thuế của Trump giáng vào Nhật Bản và Hàn Quốc

Cập nhật thuế quan: Đòn thuế của Trump giáng vào Nhật Bản và Hàn Quốc

Tổng thống Trump đã bắt đầu gửi thông báo tới các đối tác thương mại chính về mức thuế mới mà ông dự định áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Hai quốc gia đầu tiên nhận thông báo là Nhật Bản và Hàn Quốc, cả hai sẽ phải đối mặt với mức thuế 25%, tăng từ mức 10% hiện tại – một đòn giáng mạnh vào hy vọng rằng Trump sẽ giảm căng thẳng thương mại và tránh leo thang cuộc chiến thuế quan.
Mở cửa thị trường châu Á: Các nhà giao dịch có xu hướng đặt cược vào một biến thể của chiến lược "TACO"

Mở cửa thị trường châu Á: Các nhà giao dịch có xu hướng đặt cược vào một biến thể của chiến lược "TACO"

Tuần này, thị trường toàn cầu di chuyển như đoàn xe không kính chẳng có đèn pha, và mỗi nhà giao dịch đều hy vọng xe dẫn đầu không lao xuống vực. Với thời hạn áp thuế ngày 9/7 đang tới gần, thị trường hiện giờ đang theo dõi Washington sát sao nhằm tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy sự leo thang hoặc thoái lui. Con đường phía trước vẫn mơ hồ, nhưng địa hình thì đầy chông gai.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ