Dự luật 'đẹp đẽ vĩ đại' của Donald Trump có nguy cơ khiến nợ công Mỹ tăng 2.4 nghìn tỷ USD

Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Dự luật thuế mang tính bước ngoặt của Donald Trump sẽ khiến nợ công Mỹ tăng thêm 2.4 nghìn tỷ USD vào năm 2034, cơ quan giám sát tài chính của Quốc hội đã cảnh báo, đây là đòn giáng mới nhất đối với tổng thống khi ông thúc giục Thượng viện ủng hộ dự luật.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) cho biết hôm thứ Tư rằng “dự luật đẹp đẽ vĩ đại” của Trump sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách trong thập kỷ tới, mặc dù trước đó chính quyền khẳng định nó sẽ cắt giảm thâm hụt.
Ước tính độc lập này được đưa ra một ngày sau khi tỷ phú Elon Musk, người ủng hộ Trump, chỉ trích dự luật là một “sự ghê tởm”, cho rằng nó sẽ phá hỏng phần lớn công việc cắt giảm chi phí của Bộ Hiệu quả Chính phủ của ông.
Thị trường trái phiếu Kho bạc đã tăng từ khoảng 5 nghìn tỷ USD vào năm 2008 lên 29 nghìn tỷ USD ngày nay khi Mỹ cắt giảm thuế trong khi tăng chi tiêu. Giám đốc điều hành JPMorgan Chase Jamie Dimon tuần trước đã cảnh báo rằng thị trường trái phiếu sẽ “đổ vỡ” nếu đất nước không đi theo một lộ trình bền vững hơn.
Sau cuộc gặp Trump tại Nhà Trắng vào chiều thứ Tư, John Thune, lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện, đã cố gắng giữ thái độ lạc quan về dự luật, bất chấp những cuộc tấn công mới từ Musk, người đã kêu gọi các nhà lập pháp “hủy bỏ dự luật”.
“Mọi thứ đang diễn ra,” Thune nói, gạt bỏ những lời chỉ trích công khai của Musk. "Chúng ta sẽ hoàn thành việc này bằng cách này hay cách khác. Nó sẽ không dễ dàng, nó phức tạp.”
Dự luật mới sẽ gia hạn các đợt cắt giảm thuế do tổng thống ban hành vào năm 2017 đồng thời cắt giảm các chương trình xã hội, bao gồm Medicaid, vốn cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người Mỹ có thu nhập thấp và người khuyết tật. Nó cũng sẽ nâng trần nợ công, hay giới hạn vay nợ của chính phủ, lên 5 nghìn tỷ USD.
CBO cho biết hôm thứ Tư rằng dự luật sẽ làm giảm doanh thu thuế 3.75 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới, ngay cả khi nó cắt giảm chi tiêu 1.3 nghìn tỷ USD. Số người không có bảo hiểm y tế sẽ tăng thêm 10.9 triệu người.
Dự luật đã được Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát thông qua sát nút vào tháng trước nhưng hiện đang đối mặt với một cuộc chiến khó khăn tại Thượng viện. Trump muốn ký dự luật thành luật trước ngày 4 tháng 7.
Chính quyền Trump đã khẳng định rằng dự luật sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cho biết doanh thu từ thuế quan của Trump đã không được phản ánh trong các ước tính về tác động tài khóa của nó.
Báo cáo của CBO không tính đến tác động kinh tế vĩ mô của dự luật, nhưng cơ quan giám sát này cho biết riêng rằng họ ước tính các loại thuế quan có thể làm giảm nợ công của đất nước 2.8 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới.
Nhưng nó cảnh báo rằng các loại thuế sẽ làm tăng lạm phát trung bình 0.4% trong năm nay và năm tới, đồng thời làm giảm tăng trưởng GDP thực tế 0.6% vào năm 2035 khi các đối tác thương mại phản đòn. Nó cho biết các ước tính này còn phụ thuộc vào “sự bất ổn đáng kể” vì chính sách thuế quan có thể thay đổi.
Trước đánh giá của CBO về dự luật, thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết cơ quan giám sát này “đã sai lầm trong lịch sử” và cáo buộc nó thiên vị chống lại Đảng Cộng hòa.
“Thật không may, đây là một thể chế ở đất nước chúng ta đã trở nên thiên vị và mang tính chính trị, và chúng tôi rất tin tưởng vào các phân tích kinh tế của riêng mình về dự luật này. Có 1.6 nghìn tỷ USD tiết kiệm,” Leavitt nói.
Đảng Dân chủ đã sử dụng báo cáo của CBO để chỉ trích dự luật. “Dự luật này đã từ tệ hại trở nên tồi tệ hơn,” Ron Wyden, thành viên Đảng Dân chủ hàng đầu trong ủy ban tài chính Thượng viện, cho biết.
“Nếu các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa thực sự nghĩ rằng dự luật này là hướng đi đúng đắn cho nước Mỹ, họ có trách nhiệm bảo vệ nó trước công chúng thay vì thông qua một cách vội vàng trong bóng tối trước khi họ thậm chí không biết nó sẽ làm gì cho cử tri của họ,” ông nói.
Financial Times