Mọi sinh viên kinh tế đều hiểu rằng giá cả tăng khi nhu cầu vượt quá nguồn cung. Do đó, đầu tư vào những tài sản khan hiếm từ lâu đã là một chiến lược dài hạn hiệu quả.

Thông thường, “khan hiếm” được dùng để chỉ sự giới hạn về tài nguyên hoặc năng lực sản xuất. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán có một cách tiếp cận rộng hơn. Chẳng hạn, trong các giai đoạn suy thoái lợi nhuận, khi tăng trưởng bị kìm hãm, những công ty vẫn có thể duy trì đà tăng trưởng sẽ được định giá cao hơn.

Hiện nay, sự chắc chắn đang trở thành một dạng tài sản khan hiếm. Chính sách thiếu ổn định từ Washington đã tạo ra một môi trường kinh tế đầy biến động, khiến việc dự báo trở nên vô cùng khó khăn.

Trước đây, nhà đầu tư sẵn sàng rót vốn vào những khoản đầu tư mang tính đầu cơ cao như nhóm Magnificent Seven, crypto hay các công ty vỏ bọc, dựa trên những kỳ vọng lạc quan. Tuy nhiên, họ dần nhận ra rằng những dự báo xa vời trở nên vô nghĩa khi chính sách có thể thay đổi chóng mặt chỉ sau một đêm.

Trên thực tế, phần lớn nhà đầu tư không quan tâm liệu chính sách của chính phủ có đúng đắn hay không. Điều họ cần là sự rõ ràng để đánh giá các cơ hội kinh doanh và đầu tư. Nhưng chính sự minh bạch này đang ngày càng trở nên khan hiếm.

Thông thường, nhà đầu tư cố gắng tách bạch yếu tố chính trị khỏi quyết định tài chính. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ hiện nay dường như can thiệp vào khu vực tư nhân mạnh mẽ hơn so với các chính quyền trước. Việc điều chỉnh chính sách liên tục đã cản trở đáng kể khả năng lập kế hoạch dài hạn của doanh nghiệp.

Quan trọng hơn, những thay đổi mang tính bất ngờ khiến nhà đầu tư hoài nghi về tính thực chất của các cơ hội trên thị trường. Trong bối cảnh này, khó có thể đưa ra dự báo đáng tin cậy về lợi nhuận hàng quý hay hàng năm của doanh nghiệp.

Không có gì ngạc nhiên khi các chỉ số đo lường mức độ bất ổn đang ở mức cao kỷ lục. Chỉ số bất ổn kinh doanh nhỏ NFIB và Chỉ số bất ổn chính sách kinh tế Baker, Bloom & Davis đều cho thấy mức độ bất ổn đang tiệm cận hoặc chạm mức cao nhất trong nhiều thập kỷ.

Tất nhiên, không thể kỳ vọng một môi trường đầu tư hoàn toàn chắc chắn. Phần bù rủi ro chính là cách thị trường phản ứng với sự bất định—các tài sản có rủi ro cao hơn thường phải đưa ra mức lợi suất kỳ vọng cao hơn để bù đắp cho sự biến động.

Sự gia tăng đột biến của mức độ bất định là nguyên nhân chính khiến thị trường chứng khoán biến động mạnh gần đây. Hiện tại, thị trường đang tái định giá tài sản dựa trên một loạt rủi ro mới xuất hiện. Khi sự chắc chắn tăng lên, định giá sẽ cao hơn. Ngược lại, khi chính sách thiếu ổn định, hệ số định giá sẽ bị thu hẹp.

Từ đầu năm đến nay, hệ số P/E forward của S&P 500 đã giảm từ 25 xuống 20, tương đương mức sụt giảm 20%. Điều này phản ánh nhu cầu gia tăng của nhà đầu tư đối với phần bù rủi ro, khi lợi nhuận và dòng tiền trở nên khó đoán định hơn.

Nếu sự chắc chắn thực sự trở thành một dạng tài sản khan hiếm, những doanh nghiệp có lợi nhuận ổn định và dễ dự báo sẽ ngày càng được định giá cao hơn. Tuy nhiên, thị trường dường như vẫn chưa phản ánh đầy đủ điều này.

Hãy nhìn vào xếp hạng cổ phiếu phổ thông S&P, một chỉ số đo lường mức độ tăng trưởng và ổn định của lợi nhuận cũng như cổ tức. Hiện tại, nhóm doanh nghiệp phi công nghệ có xếp hạng A+, A hoặc A- đang giao dịch với mức chiết khấu 25-30% so với nhóm công nghệ trong S&P 500.

Bên cạnh đó, cổ phiếu phi công nghệ có lợi suất cổ tức cao gấp bốn lần so với nhóm công nghệ Mỹ, một yếu tố quan trọng khi thị trường bước vào giai đoạn bất ổn.

Xu hướng tương tự cũng đang diễn ra tại châu Âu: Cổ phiếu có chất lượng cao đang giao dịch với mức chiết khấu 15% so với nhóm công nghệ Mỹ và có lợi suất cổ tức cao gấp ba lần. Nói cách khác, sự chắc chắn không chỉ khan hiếm mà còn bị định giá thấp.

Nếu môi trường chính sách không trở nên rõ ràng và nhất quán hơn, quá trình điều chỉnh định giá có thể sẽ tiếp diễn. Nếu Washington tiếp tục điều chỉnh chính sách thương mại, lao động và địa chính trị theo cách khó lường, nhà đầu tư có thể sẽ dịch chuyển dòng vốn sang những tài sản có lợi nhuận ổn định hơn.

Trong đầu tư, sự khan hiếm luôn là yếu tố thúc đẩy lợi nhuận dài hạn. Đôi khi, tăng trưởng khan hiếm, đôi khi giá trị khan hiếm. Nhưng ở thời điểm hiện tại, sự chắc chắn và niềm tin mới là những tài sản khan hiếm nhất.