Kinh tế Mỹ đang tăng trưởng chậm lại trong khi lạm phát có dấu hiệu quay trở lại, đẩy nền kinh tế lớn nhất thế giới từ vị thế dẫn đầu toàn cầu sang nguy cơ trở thành lực cản đối với phần còn lại của thế giới. Các ngân hàng trung ương nước ngoài và nhiều tổ chức khác đang phải đối mặt với những hệ lụy từ chính sách thương mại của Tổng thống Donald Trump, khi ông nỗ lực tái định hình thương mại quốc tế một cách quyết liệt.

Tại Mỹ, nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo nền kinh tế đang dịch chuyển theo hướng đình lạm - tăng trưởng chậm lại nhưng giá cả leo thang. Trước bối cảnh này, các ngân hàng trung ương toàn cầu đang đánh giá tác động tiềm tàng đối với chính sách của họ.

Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp hôm thứ Năm và nhấn mạnh rằng các biện pháp thuế quan của Trump đang phủ bóng lên triển vọng kinh tế toàn cầu. BoE cũng cảnh báo về những bất ổn địa chính trị gia tăng và biến động tài chính toàn cầu ngày càng mạnh mẽ. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) cũng duy trì lãi suất và cho biết các động thái sắp tới sẽ phụ thuộc vào cách Trump triển khai chính sách áp thuế của mình. Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB), Christine Lagarde, nhận định các biện pháp thuế quan của Mỹ và phản ứng đáp trả từ Liên minh châu Âu có thể khiến tăng trưởng suy yếu và đẩy lạm phát lên thêm khoảng 0.5 điểm phần trăm trong ngắn hạn. Tại Thụy Sĩ, thành viên hội đồng quản trị Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ (SNB), Petra Tschudin, cảnh báo những diễn biến bên ngoài là rủi ro chính đối với nền kinh tế nước này. Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Thụy

Điển (Riksbank) tuy giữ nguyên lãi suất nhưng vẫn mô tả tình hình kinh tế toàn cầu hiện tại là "đầy kịch tính."

Nguy cơ suy thoái và cú sốc bất ổn

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), dự kiến họp vào tháng tới tại Washington lần đầu tiên kể từ khi Trump nhậm chức, đã cảnh báo về những tác động tiêu cực của chiến tranh thương mại đối với kinh tế toàn cầu. Các nhà kinh tế nhận định Canada và Mexico – hai nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu sang Mỹ và đang chịu áp lực lớn từ chính sách thuế của Trump – có thể đối mặt với suy thoái. Trong khi đó, sự biến động của thị trường tiền tệ, dòng vốn và chi tiêu của Mỹ ở nước ngoài đang tạo ra những bên hưởng lợi và những bên chịu thiệt hại trong bối cảnh bất ổn hiện nay.

Ken Wattret, chuyên gia kinh tế toàn cầu tại S&P Global Market Intelligence, cho biết: "Sự leo thang của thuế quan và tình trạng bất ổn kéo theo làm tăng nguy cơ kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái nghiêm trọng. Mức độ bất ổn liên quan đến chính sách thương mại đã đạt đỉnh chưa từng có, trong khi các khảo sát kinh doanh trên toàn cầu cũng cho thấy đà tăng trưởng đang chậm lại."

Trump tuyên bố sẽ tiến hành áp thuế 25% đối với hàng hóa từ Mexico và Canada vào tháng tới, bất chấp thỏa thuận thương mại khu vực đã được ký kết trong nhiệm kỳ đầu của ông. Đồng thời, ông cũng dự định công bố mức thuế áp lên các nước khác dựa trên chính sách thuế mà họ đang áp dụng đối với hàng hóa Mỹ. Chính quyền Trump đã tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc cũng như các mặt hàng thép và nhôm.

Jeffrey Schultz, trưởng bộ phận kinh tế CEEMEA tại BNP Paribas Markets 360, nhận định: "Thuế quan chắc chắn sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Lo ngại về nguy cơ đình lạm tại Mỹ có thể khiến Cục Dự trữ Liên bang (Fed) trì hoãn việc cắt giảm lãi suất, thắt chặt điều kiện tài chính toàn cầu và đặc biệt là gây ra cú sốc bất ổn – điều không có lợi cho các thị trường mới nổi."

Triển vọng kinh tế Mỹ u ám

Trong các dự báo mới nhất, Fed dự báo tăng trưởng kinh tế chậm lại và lạm phát cao hơn trong năm tới, với rủi ro nghiêng về phía tiêu cực. Đáng chú ý, triển vọng chính sách tiền tệ của Fed đang trở nên thiếu chắc chắn. Chủ tịch Fed, Jerome Powell, thừa nhận rằng trong môi trường đầy biến động hiện nay, việc đưa ra dự báo chính xác trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Sau cuộc họp hôm thứ Tư, Fed vẫn giữ nguyên lãi suất nhưng dự kiến sẽ có hai lần cắt giảm lãi suất trong năm nay, giống như dự báo hồi tháng 12, dù lạm phát có xu hướng tăng. Powell thừa nhận rằng mức độ bất ổn đang "cao một cách bất thường" và cho biết: "Thực sự rất khó để biết mọi thứ sẽ diễn ra như thế nào."

Triển vọng tăng trưởng của Fed cho thấy nền kinh tế Mỹ sẽ giảm tốc về mức 1.8% – đúng với mức tăng trưởng dài hạn mà Fed ước tính và duy trì ở đó đến năm 2027. Điều này đi ngược lại với lời hứa của Trump về một "kỷ nguyên vàng" để bù đắp cho những gián đoạn do chính sách của ông gây ra.

Nếu dự báo này trở thành hiện thực, Mỹ sẽ đánh mất vị thế "đặc biệt" của mình trong giai đoạn hậu COVID-19. Nền kinh tế đã tránh được nguy cơ suy thoái nghiêm trọng nhờ các gói hỗ trợ tài chính lớn, đồng thời kiểm soát được lạm phát mà không gây ra suy thoái hay thất nghiệp hàng loạt – một minh chứng cho khả năng chống chịu của kinh tế Mỹ. Tuy nhiên, động lực này có thể không kéo dài.

Dự báo mới của Fed cho thấy tăng trưởng sẽ chậm lại, rủi ro lạm phát tăng cao và triển vọng đạt mục tiêu lạm phát 2% mà không ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng hay việc làm đang trở nên mong manh hơn. Michael Feroli, chuyên gia kinh tế tại JP Morgan, nhận định: "Triển vọng kinh tế đang dần nghiêng về hướng đình lạm. Cả tuyên bố chính sách, bản dự báo kinh tế lẫn cuộc họp báo đều bị phủ bóng bởi nỗi ám ảnh về thuế quan."