Khi tranh cử, Donald Trump cam kết mang đến một “cú bùng nổ kinh tế chưa từng có.” Nhưng chỉ tám tuần sau khi nhậm chức, ông lại né tránh khẳng định liệu nền kinh tế có rơi vào suy thoái hay không – một sự thay đổi đáng chú ý từ người từng hứa sẽ “khiến nước Mỹ trở nên dễ sống hơn.”

Nhận định này được đưa ra trong bối cảnh thị trường chứng khoán lao dốc – chỉ số S&P 500 giảm 2.7% vào thứ Hai, nối tiếp mức giảm 3.1% của tuần trước và giới doanh nghiệp lo lắng trước những bất ổn do chính sách thuế quan của ông gây ra. Ngay cả một số nghị sĩ Cộng hòa, dù e ngại phản ứng từ Trump, cũng bắt đầu bày tỏ lo ngại về những biện pháp này.

Khoảnh khắc này phản ánh thách thức lớn mà Trump phải đối mặt: Một người thường đưa ra những cam kết mạnh mẽ nhưng rồi phải đối diện với thực tế cầm quyền.

Nền kinh tế mà Trump tiếp quản vẫn được đánh giá là ổn định, với tỷ lệ thất nghiệp thấp, tăng trưởng ở mức vừa phải và lạm phát , dù cao hơn mục tiêu của Cục Dự trữ Liên bang, đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, những chính sách ông đưa ra lại khiến triển vọng kinh tế trở nên bất ổn, trái ngược hoàn toàn với bức tranh tươi sáng mà ông từng vẽ ra khi tranh cử.

“Chúng ta sẽ bước vào kỷ nguyên mới với thu nhập tăng vọt,” Trump tuyên bố tại một cuộc vận động vào tháng 10. “Sự giàu có bùng nổ. Hàng triệu việc làm mới và tầng lớp trung lưu phát triển mạnh mẽ. Chúng ta sẽ bùng nổ như chưa từng thấy.”

Thế nhưng, chính cam kết về tăng trưởng kinh tế này lại đang bị thách thức bởi biện pháp kinh tế mà Trump ưu tiên nhất: Thuế quan. Trong chiến dịch tranh cử, ông từng hứa sẽ áp thuế mạnh tay, nhưng như nhiều nhà kinh tế cảnh báo, chính sách này lại là nguyên nhân chính khiến triển vọng kinh tế trở nên mờ mịt. Cả JP Morgan và Goldman Sachs đều nhận định rằng nguy cơ suy thoái trong năm tới đã gia tăng do ảnh hưởng từ thuế quan của Trump.

Hiện tại, Trump dường như đang tìm cách hạ thấp kỳ vọng. Trong cuộc phỏng vấn phát sóng trên Fox News hôm Chủ nhật, khi được Maria Bartiromo hỏi liệu ông có dự đoán suy thoái trong năm nay không, Trump lảng tránh:

“Tôi không thích đưa ra những dự đoán như vậy,” ông nói. “Đây là một giai đoạn chuyển đổi, vì những gì chúng ta đang làm là rất lớn. Chúng ta đang đưa sự giàu có trở lại Mỹ. Đó là điều quan trọng. Và điều này luôn cần có thời gian. Nhưng tôi nghĩ kết quả sẽ rất tuyệt vời.”

Trong bài phát biểu trước Quốc hội tuần trước, Trump thừa nhận thuế quan có thể gây ra “một chút xáo trộn.” Nhưng ông trấn an: “Chúng ta không sao cả. Điều này sẽ không quá nghiêm trọng.”

Bất chấp thị trường lao dốc, sự phản đối từ các nhà lãnh đạo thế giới và những lo ngại từ giới doanh nghiệp, ông Trump vẫn kiên định với chiến lược thuế quan của mình. Tuần trước, ông áp thuế lên Canada, Mexico và Trung Quốc, đồng thời tuyên bố sẽ tiếp tục mở rộng chính sách này trong tháng tới. Tuy nhiên, với phong cách quyết định khó lường, ông từng đảo ngược một số biện pháp thuế quan trước đây và hoàn toàn có thể làm điều đó một lần nữa.

“Chúng ta đã bị lợi dụng suốt nhiều thập kỷ, và điều đó sẽ không còn tiếp diễn,” ông Trump nhấn mạnh trên Fox News.

Là người theo dõi sát sao thị trường chứng khoán, ông Trump luôn coi đà tăng của thị trường là thước đo thành công của mình. Trong nhiệm kỳ đầu, ông thường xuyên nhắc đến sự thịnh vượng của chứng khoán như một thành tựu kinh tế quan trọng. Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp đã ủng hộ ông với kỳ vọng chính quyền của ông sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, ngày càng nhiều giám đốc điều hành và chủ doanh nghiệp nhỏ lên tiếng lo ngại về những tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của ông. Những phản ứng này dự kiến sẽ được nêu trực tiếp khi ông Trump gặp gỡ các thành viên Business Roundtable vào thứ Ba.

Hôm thứ Hai, khi thị trường chứng khoán trải qua phiên giảm mạnh nhất kể từ tháng 12, Nhà Trắng đã nhanh chóng tìm cách trấn an dư luận.

“Kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức, các nhà lãnh đạo ngành đã hưởng ứng chính sách kinh tế “Nước Mỹ là trên hết” của ông bằng những cam kết đầu tư hàng nghìn tỷ USD, tạo ra hàng nghìn việc làm mới,” Kush Desai, người phát ngôn Nhà Trắng, tuyên bố. “Tổng thống Trump đã tạo ra tăng trưởng kỷ lục về việc làm, tiền lương và đầu tư trong nhiệm kỳ đầu, và sẽ tiếp tục làm điều đó trong nhiệm kỳ thứ hai.”

Những ngày gần đây, các cố vấn hàng đầu của ông Trump đã nỗ lực trấn an thị trường và giới doanh nghiệp. Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick khẳng định vào Chủ nhật rằng “không có khả năng” xảy ra suy thoái. Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent thận trọng hơn, cho rằng nền kinh tế sẽ phải trải qua một “giai đoạn điều chỉnh tự nhiên” sau thời kỳ phụ thuộc vào chi tiêu chính phủ.

“Chiến dịch trấn an từ tổng thống và các cố vấn cuối tuần qua cho thấy họ đang chịu áp lực lớn từ thị trường chứng khoán, các nghị sĩ Cộng hòa và giới doanh nghiệp,” Kate Kalutkiewicz, giám đốc cấp cao tại McLarty Associates, nhận định.

Bà Kalutkiewicz, từng làm việc tại Hội đồng Kinh tế Quốc gia trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, cho rằng những phát ngôn từ tổng thống và các cố vấn cho thấy họ không có ý định thay đổi hướng đi, bất chấp ngày càng nhiều ý kiến phản đối.