Tình hình hiện tại đang hết sức đáng lo ngại với những nguy cơ rủi ro như việc Donald Trump có thể từ chối công nhận kết quả bầu cử, đe doạ bạo lực tại các điểm bỏ phiếu, cùng những thách thức pháp lý được đảng Cộng hòa chuẩn bị từ trước.

Tiếng nói từ các tổ chức doanh nghiệp luôn mang sức nặng đặc biệt. Những lời kêu gọi về việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình trước và sau cuộc bầu cử 2020 đã cho thấy tầm nhìn sáng suốt, đặc biệt khi nhìn lại sự kiện bạo loạn chấn động tại Điện Capitol ngày 6/1/2021. Song, tuyên bố mới này dường như còn thiếu sức mạnh cần có. Phải nhấn mạnh rằng, nền dân chủ hiến pháp của Hoa Kỳ và vai trò lãnh đạo của Mỹ trong cộng đồng quốc tế chính là nền móng vững chắc cho sự thịnh vượng của doanh nghiệp Mỹ và nền kinh tế toàn cầu. Những nền tảng này đang phải đối mặt với thách thức vô cùng nghiêm trọng.

Giới doanh nghiệp cần phải nhìn xa hơn, không chỉ quan tâm đến tiến trình bầu cử mà còn phải tính đến hệ quả của kết quả cuối cùng. Một nhiệm kỳ thứ hai của Trump có thể để lại những hậu quả khôn lường cho giới doanh nghiệp Mỹ trên mọi phương diện - từ chính trị, kinh tế đến địa chính trị. Nhiều vị cựu lãnh đạo đã thẳng thắn lên tiếng về những rủi ro này. Điển hình như Kenneth Frazier, cựu Tổng Giám đốc Công ty Merck, đã cảnh báo mạnh mẽ vào tháng 7 về mối đe dọa mà Trump gây ra cho pháp quyền, nền kinh tế và thể chế dân chủ Mỹ. Tiếp đó trong tháng 8, Ken Chenault, cựu Tổng Giám đốc American Express, đã công khai ủng hộ ứng viên Đảng Dân chủ Kamala Harris và nhấn mạnh một nguyên tắc căn bản rằng hoạt động kinh doanh cần một môi trường ổn định - điều hoàn toàn đối lập với viễn cảnh hỗn loạn, bất định dưới một nhiệm kỳ mới của Trump. Đáng chú ý, 18 cựu CEO danh tiếng khác cũng đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Harris.

Trong bối cảnh hiện tại, đa số các nhà lãnh đạo doanh nghiệp vẫn đang giữ im lặng, bởi nỗi lo về sự trừng phạt chính trị hay nguy cơ doanh nghiệp của họ bị bôi nhọ. Dễ hiểu khi các vị CEO đương nhiệm của những tập đoàn hàng đầu còn ngần ngại trong việc bày tỏ sự ủng hộ với một ứng viên Tổng thống. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc họ phải im lặng trước những hiểm họa tiềm tàng từ một nhiệm kỳ thứ hai của Trump.

Những dấu hiệu bất ổn đang hiện hữu ngày càng rõ nét. Từ đe dọa áp đặt mức thuế khổng lồ 60% lên hàng hóa Trung Quốc, đến những tác động có thể làm lung lay nền an ninh châu Âu khi Trump tự tin tuyên bố có thể chấm dứt cuộc chiến Nga - Ukraine chỉ trong vỏn vẹn 24 giờ. Gần đây nhất, những phát ngôn gây sốc của ông khi gọi phe đối lập là "kẻ thù nội địa" và gọi ngày 6/1 thành "ngày của tình yêu" càng khiến giới doanh nghiệp Mỹ phải thức tỉnh rằng kết quả của cuộc bầu cử này vượt xa tầm quan trọng của bất kỳ đảng phái, ý thức hệ hay chính sách nào.

Trước thời khắc quyết định vào thứ Ba tới, BRT, cùng với Hiệp hội các Nhà sản xuất Quốc gia và Phòng Thương mại Hoa Kỳ, cần phải thẳng thắn đề cập đến những giá trị đang bị đặt lên bàn cân - không chỉ cho nền kinh tế Mỹ mà còn cho cả kinh tế toàn cầu. Đó là sự thiêng liêng của pháp quyền, sức sống của nền dân chủ hiến pháp Hoa Kỳ, tính nhất quán trong vai trò lãnh đạo của Mỹ trên trường quốc tế, và độ tin cậy, uy tín từ những cam kết với NATO cùng các đồng minh châu Á - Thái Bình Dương.

Sứ mệnh bảo vệ những trụ cột của sự ổn định và thịnh vượng này chính là bài kiểm tra trách nhiệm lớn nhất trong thế kỷ đối với cộng đồng doanh nghiệp Mỹ. Cái giá của sự im lặng sẽ còn đắt hơn nhiều so với việc dám đứng lên và lên tiếng. Tại châu Âu, lịch sử đã để lại bài học cay đắng từ thái độ thỏa hiệp của giới doanh nghiệp Đức trong thập niên 1930. Nhận thức sâu sắc điều này, các lãnh đạo doanh nghiệp Đức ngày nay đã mạnh mẽ đứng lên đối phó với những mối đe dọa mà đảng cực hữu AfD đang gây ra cho nền dân chủ và kinh tế nước này.

Trong tháng 1, Tổng Giám đốc Deutsche Bank đã thẳng thừng cảnh báo rằng sự trỗi dậy của đảng Con đường khác cho nước Đức (AfD) đang đe dọa những giá trị và cấu trúc dân chủ - nền tảng không thể thiếu cho môi trường đầu tư. Đến tháng 9, người đứng đầu tập đoàn hóa chất Evonik đã nhấn mạnh về mối hiểm họa đang đe dọa chủ nghĩa tự do, sự bao dung, dân chủ, pháp quyền và tự do ngôn luận tại Đức - những giá trị mà nếu sụp đổ sẽ đe dọa tất cả, từ nhân quyền đến dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Tấm gương dũng cảm này đáng để các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ - những người đến nay vẫn coi sự thận trọng quan trọng hơn niềm tin - phải suy ngẫm và hành động. Thời khắc định mệnh của đất nước đang cận kề: đã đến lúc họ phải vượt qua nỗi sợ hãi và cất lên tiếng nói của sự thật.

*Bài viết trên thể hiện quan điểm của tác giả Bennett Freeman từ tờ báo Financial Times.