Thông tin về Liang Wenfeng gần như không tồn tại. Nhà sáng lập DeepSeek, người vừa ra mắt công nghệ AI rẻ hơn và dễ tiếp cận hơn, khiến Phố Wall chao đảo, không phải kiểu doanh nhân công nghệ điển hình. Ông không thuộc nhóm "Silicon bros".

Wenfeng chưa từng xuất hiện trên du thuyền cùng Jeff Bezos, không dự tiệc xa hoa với các tỷ phú tại đám cưới Anant Ambani, cũng chẳng có mặt trên sân khấu lễ nhậm chức của Donald Trump. Ông cũng khó có khả năng mặc bộ đồ phi hành gia, nói về tham vọng chinh phục vũ trụ. Khi tìm kiếm trên Google, hình ảnh duy nhất về ông là một người đàn ông với bộ râu gọn gàng, đeo kính, mặc vest kẻ sọc đứng trước logo DeepSeek, trông giống một kế toán viên trẻ hơn là một doanh nhân công nghệ. Nhưng bức ảnh đó sau này bị phát hiện chỉ là hình minh họa từ kho dữ liệu, không phải ảnh thật. Ngoài đời, Wenfeng có vẻ ngoài kém tự tin hơn nhiều.

Bức ảnh phổ biến nhất hiện nay là khoảnh khắc ông tham gia cuộc họp với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường vào cuối tháng trước. Ở tuổi 40, ông trông trẻ đến mức có phần non nớt, dù diện vest xám nhạt và áo len gile. Một số đồng nghiệp cũ kể với Financial Times: “Lần đầu gặp, chúng tôi chỉ thấy một anh chàng mọt sách với kiểu tóc kỳ lạ, nói về kế hoạch xây dựng một cụm máy 10,000 chip để huấn luyện mô hình AI riêng. Chẳng ai nghĩ ông ấy có thể làm được điều đó.”

Trước khi bước vào lĩnh vực AI, Wenfeng từng là chuyên gia đầu tư mạo hiểm. Năm 2015, ông thành lập High-Flyer, một quỹ đầu tư định lượng thành công đến mức từng quản lý hơn 8 tỷ USD tài sản. Đến năm 2023, ông sáng lập DeepSeek với một nhóm nhỏ gồm những nhân tài hàng đầu, chủ yếu là sinh viên tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh. Để thu hút nhân tài, Wenfeng sẵn sàng trả lương hậu hĩnh.

Ngay cả Elon Musk, người đã dành sáu tháng qua xuất hiện trong những chiếc áo phông rộng thùng thình, cũng đã thay đổi diện mạo với những bộ vest may đo.

Wenfeng khác biệt hoàn toàn với hình mẫu "tech bro" hiện đại. Là một tài năng "cây nhà lá vườn" đến từ Quảng Đông, Trung Quốc, ông được xem là một "người theo chủ nghĩa lý tưởng công nghệ", điều hiếm thấy trong giới công nghệ hiện nay. Wenfeng tin rằng "cống hiến là một vinh dự" và đã xây dựng một văn hóa mã nguồn mở để thúc đẩy đổi mới.

Liang Wenfeng và cuộc cách mạng giữa giới công nghệ

Liang Wenfeng, người sáng lập DeepSeek, đang mang đến một câu chuyện đầy khác biệt giữa những gì ta thường thấy trong giới công nghệ hiện đại. Khi Silicon Valley trở nên đầy tự mãn với thành công và quyền lực, hình ảnh của những "tech bro" giờ đây giống như một vở hài kịch đối với những ai quan sát từ bên ngoài.

Dĩ nhiên, điều quan trọng không phải là vẻ ngoài, mà là những gì người ta làm được. Tuy nhiên, khi nhìn vào những cái tên chịu thiệt hại lớn nhất trên thị trường trong tuần qua, có lẽ đã đến lúc "thu nhỏ lại" những nhân vật đầy phô trương này. Jensen Huang của Nvidia, sau khi công ty mất 589 tỷ USD giá trị thị trường trong một ngày, giờ đây trông có phần lố bịch với chiếc áo khoác da thằn lằn Tom Ford trị giá 9,000 USD. Sam Altman với những chiếc áo nỉ trẻ con cũng không thoát khỏi sự chế giễu. Còn Larry Ellison, với phong cách Peter Pan không tuổi và những chiếc áo len cổ chữ V sâu, càng khiến người ta liên tưởng đến một hình ảnh đã quá quen thuộc.

Sự sùng bái cá nhân đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa của giới công nghệ, sự phô trương, xây dựng thương hiệu cá nhân quá mức... Liệu chúng ta có đang chứng kiến đỉnh điểm của thế hệ "tech bro"? Thực tế, không ngẫu nhiên mà những người "thắng cuộc" trong làn sóng biến động lần này, như Warren Buffett hay Tim Cook của Apple, lại là những người có phong cách khiêm tốn, luôn trung thành với bộ vest và cà vạt. Không còn áo hoodie hay dây chuyền lòe loẹt, mà là những chiếc sơ mi cổ cứng và bộ suit chỉnh chu. Thậm chí, ngay cả Elon Musk, người đã từng nổi tiếng với phong cách bụi bặm trong những chiếc áo phông rộng thùng thình, giờ đây cũng đã chuyển sang diện những bộ vest may đo đầy lịch lãm.

Trong bộ phim Succession, Logan Roy, nhân vật chính, từng nói với các con mình “Các con là những kẻ ngốc. Bố yêu các con, nhưng các con không phải những người nghiêm túc.” Câu nói này dường như đã vang vọng trong suốt tuần qua, khi thị trường tài chính hoang mang tìm kiếm nơi trú ẩn sau một giai đoạn đầy tham vọng, rủi ro và sự giàu có chóng vánh. Phải chăng đã đến lúc cần những con người nghiêm túc hơn, không chỉ trong tài chính, mà ở tất cả các lĩnh vực?

Dù tôi không phải kiểu người chỉ chọn cổ phiếu dựa trên việc ai mặc áo vest, nhưng khoảnh khắc “Sputnik” của DeepSeek đang thổi một luồng gió tĩnh lặng và suy ngẫm vào một thị trường đã quá tự mãn với thành công của chính mình, đến mức coi mình là bất khả chiến bại.

DeepSeek và cuộc đối đầu với "tech bro"

Giới công nghệ đang phản kháng mạnh mẽ. Josh Kushner của Thrive Capital, một người ủng hộ nhiệt thành Sam Altman, đã không ngần ngại chỉ trích nền tảng DeepSeek. Dù đang dạo chơi tại Paris cùng vợ, siêu mẫu Karlie Kloss trong bộ váy Dior, Kushner vẫn kịp đăng đàn trên X để bày tỏ sự hoài nghi. Là một nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng với những khoản đầu tư lớn vào các startup, Thrive đã rót hơn 1 tỷ USD vào OpenAI, nâng định giá công ty này lên 150 tỷ USD. Có thể nói những lời chỉ trích của Kushner chỉ là sự ghen tị.

Câu chuyện về DeepSeek đang phá vỡ những huyền thoại Silicon Valley: Cộng sản đối đầu với tư bản, vest đối đầu với da cá sấu, mã nguồn mở đối đầu với sở hữu trí tuệ. Đối với tôi, tất cả đều rất thú vị, nhất là khi tôi không có gì để mất trong cuộc chơi này. Liang Wenfeng, với mái tóc cắt tỉa gọn gàng (có lẽ do chính tay ông cắt), đang khiến giới công nghệ phải lo lắng. Sở thích duy nhất có phần "alpha"? Ông thích khám phá những hang động dưới biển sâu.