Dự luật 'Thuế Lớn, Tuyệt Vời' của Trump làm chao đảo thị trường trái phiếu khi nợ của Mỹ tăng vọt

Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst

Nhưng nếu ông ấy muốn đưa gói lập pháp trọng tâm của nhiệm kỳ thứ hai vượt qua Thượng viện, ông ấy có thể phải đối phó với một cử tri đoàn thậm chí còn khó tính hơn: những người mua nợ của Mỹ đang ngày càng tăng lên.
Với việc lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 30 năm một lần nữa vượt qua mốc 5% vào thứ Tư, các chủ nợ của quốc gia đã đưa một liều thực tế kinh tế khắc nghiệt vào chính sách tài khóa của Trump – và đây không phải lần đầu. Tuần trước, một nhà cung cấp xếp hạng trái phiếu thứ ba đã hạ xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Mỹ, dự báo nợ của quốc gia sẽ tăng vọt lên 134% quy mô nền kinh tế trong 10 năm tới, từ khoảng 100% hiện tại.
Đó là một khoảng cách xa so với tầm nhìn mà Trump đưa ra trong bài phát biểu trước Quốc hội vào tháng 3, khi ông hứa hẹn một ngân sách cân bằng “trong tương lai gần”. Dự luật của Hạ viện bao gồm một loạt các khoản giảm thuế mới cho các nhóm cử tri chính trị quan trọng – những người lao động nhận tiền tip và hưởng lương giờ, người mua ô tô và người cao tuổi. Và những tín hiệu từ các thượng nghị sĩ GOP cho thấy họ sẽ tìm cách cắt giảm chi tiêu để bảo vệ những người khác khỏi khó khăn tài chính.
Các phụ tá của Trump, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, lập luận rằng gói này sẽ thúc đẩy tâm lý kinh doanh và mở khóa chi tiêu và đầu tư. Các đồng minh của Trump trên Đồi Capitol cũng coi đây là trung tâm của chương trình lập pháp của đảng và là đối trọng với sự bất ổn do chính sách thuế quan tùy tiện của Trump gây ra.
Những người tham gia thị trường trái phiếu lại nhìn thấy một thực tế khác: thâm hụt ngân sách tiếp tục phình to, nợ công leo thang và chi phí vay mượn của chính phủ ngày càng đắt đỏ. “Người ta đang phát chán rồi. Rõ ràng chẳng còn người trưởng thành nào ở Washington nữa, không có sự kiểm soát hay trách nhiệm tài chính nào cả,” John Fath, giám đốc quỹ tại BTG Pactual Asset Management, thẳng thắn nhận định. Theo ông, các nhà hoạch định chính sách sẽ chỉ chịu thay đổi khi thị trường thực sự “trừng phạt” bằng hành động — chẳng hạn như một cú sốc về lợi suất hoặc sự bán tháo trên thị trường trái phiếu.
Và thị trường đã bắt đầu hành động. Khi Trump gây áp lực với các nghị sĩ Hạ viện để thông qua dự luật thuế, Bộ Tài chính đã chứng kiến nhu cầu yếu ớt tại phiên đấu giá trái phiếu kỳ hạn 20 năm vào thứ Tư. Không chỉ trái phiếu, mà cả thị trường chứng khoán cũng sụt giảm khi lo ngại về tình hình tài khóa Mỹ lan rộng.
Những động thái này gợi nhớ đến cuộc chiến của Trump với thị trường trái phiếu vào tháng trước, khi ông nhượng bộ. Vào những giờ đầu ngày 9 tháng 4, lợi suất trái phiếu Kho bạc tăng vọt khi thuế quan trả đũa mạnh mẽ của Trump – mức cao nhất trong hơn một thế kỷ – có hiệu lực. Mặc dù sự sụt giảm kéo dài nhiều tháng trên thị trường chứng khoán hầu như không làm ông bận tâm, thị trường trái phiếu đã thu hút sự chú ý của ông.
“Thị trường trái phiếu rất phức tạp,” ông nói vào thời điểm đó, thông báo rằng ông sẽ tạm dừng hầu hết các loại thuế quan chỉ vài giờ sau khi chúng có hiệu lực. “Nhưng vâng, tôi đã thấy đêm qua khi mọi người có chút lo ngại.”
Nếu trái phiếu Kho bạc tiếp tục giữ trạng thái lo ngại, lợi suất cao hơn không chỉ đe dọa làm giảm tăng trưởng kinh tế – vì chúng chuyển thành chi phí đi vay cao hơn cho mọi thứ từ nhà đến ô tô – mà còn làm tăng tốc suy thoái tài chính của chính phủ. Khi lãi suất tăng, chi phí lãi vay của Bộ Tài chính cũng tăng.
“Các nhà đầu tư hiện đang đặt ra một câu hỏi rất khó, đó là, bạn có cho chính phủ Mỹ vay tiền với lãi suất 5% trong 30 năm không?” George Catrambone, trưởng bộ phận trái phiếu và giao dịch tại DWS Americas cho biết. “Đó là câu hỏi mà chúng tôi đang đối mặt ở phân khúc dài hạn của thị trường trái phiếu Kho bạc.”
Không giống như tháng 4, Trump không có Bessent ở bên cạnh khi ông đàm phán dự luật thuế của Hạ viện trong Phòng Bầu dục. Chính Bessent, đã giúp thuyết phục Trump tạm dừng thuế quan khi thị trường trái phiếu gửi tín hiệu lo ngại.
Việc Moody’s Investors Service loại bỏ Mỹ khỏi danh sách các tổ chức phát hành được xếp hạng Aaa vào thứ Sáu đã làm dấy lên sự chú ý của những người tham gia thị trường vào thâm hụt ngân sách – vốn đã vượt quá 6% tổng sản phẩm quốc nội trong hai năm qua, điều chưa từng có trong thời hiện đại ngoài thời kỳ suy thoái hoặc chiến tranh. S&P Global Ratings đã thực hiện bước này vào năm 2011, và Fitch Ratings đã làm như vậy vào năm 2023.
Moody’s cho biết sức mạnh kinh tế của Mỹ “không còn có thể hoàn toàn đối trọng với sự suy giảm trong các chỉ số tài khóa.” Văn phòng Ngân sách Quốc hội đã dự báo rằng Mỹ sẽ chứng kiến tỷ lệ nợ trên GDP đạt kỷ lục vào năm 2029.
Trước làn sóng cảnh báo dồn dập từ thị trường tài chính, Hạ nghị sĩ Ralph Norman thẳng thắn đặt câu hỏi: “Tôi không biết còn cần bao nhiêu hồi chuông cảnh tỉnh nữa để chúng ta chấn chỉnh lại tình hình tài chính.” Phát biểu trên Bloomberg Television, ông kêu gọi chính phủ quay trở lại với kỷ luật ngân sách, trong bối cảnh thâm hụt liên bang vượt 6% GDP hai năm liên tiếp — mức chưa từng thấy trong thời bình. “Tất cả những gì chúng tôi yêu cầu là: bạn phải chi tiêu trong phạm vi ngân sách,” Norman nhấn mạnh.
Nhưng chính việc lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 30 năm tăng 12 điểm cơ bản vào thứ Tư dường như đã tạo động lực để cắt giảm chi tiêu hơn nữa nhằm làm cho dự luật trở nên dễ chấp nhận hơn đối với những người Cộng hòa cứng rắn.
“Thị trường trái phiếu dường như đã lên tiếng,” Hạ nghị sĩ Warren Davidson của Ohio, một trong hai nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu ‘không’ cho dự luật, cho biết.
Bloomberg