Đòn đánh chiến lược của Israel: Iran trước ngưỡng cửa định mệnh

Đòn đánh chiến lược của Israel: Iran trước ngưỡng cửa định mệnh

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

07:09 28/10/2024

Cuộc không kích của Israel vào rạng sáng ngày 26/10 là một động thái được báo trước, sau đòn tấn công tên lửa đạn đạo quy mô chưa từng có của Iran vào ngày 1/10. Dù vậy, câu hỏi về thời điểm chính xác và lựa chọn mục tiêu của giới lãnh đạo Israel vẫn là một ẩn số. Tuy phải mất vài ngày để có thể đánh giá đầy đủ về mức độ thiệt hại, nhưng có một điều chắc chắn rằng mặc dù cuộc tấn công này được thiết kế có quy mô hạn chế, nhưng vẫn tạo ra tác động đáng kể.

Trong nhiều tuần, sự bất định về việc Israel sẽ nhắm vào đâu đã tạo nên làn sóng lo ngại lan rộng - từ Nhà Trắng, các trung tâm quyền lực Ả Rập, cho đến thị trường tài chính và cộng đồng người nước ngoài tại vùng Vịnh - tất cả đều nơm nớp lo sợ về viễn cảnh xung đột có thể bùng phát. Các phương án tấn công được chia làm nhiều cấp độ: mức cao nhất là nhắm vào các trung tâm lãnh đạo, cơ sở hạt nhân và các công trình năng lượng trọng điểm; mức trung bình là các mục tiêu quân sự, bao gồm hệ thống phòng không và các nhà máy sản xuất tên lửa, máy bay không người lái.

Việc tấn công vào nhóm mục tiêu đầu tiên đồng nghĩa với việc châm ngòi cho một cuộc chiến tranh toàn diện, điều mà không quốc gia nào mong muốn. Trong khi đó, lựa chọn nhóm mục tiêu thứ hai được xem như một thông điệp cảnh báo mạnh mẽ gửi tới Iran: hoặc rút lui, hoặc phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng hơn. Qua sự kiện này, Israel một lần nữa khẳng định vị thế quân sự vượt trội trước đối thủ lớn nhất của mình. Họ tiếp tục là thế lực duy nhất trong khu vực có đủ năng lực thực hiện những chiến dịch tấn công kiểu này - một khả năng mà ngay cả những cường quốc quân sự châu Âu cũng khó lòng sánh được. Tuy nhiên, một số tiếng nói trong nội bộ Israel, điển hình như thủ lĩnh đối lập Yair Lapid, lại cho rằng quy mô tấn công này là một sai lầm chiến thuật, và Israel đáng ra phải đánh mạnh tay hơn vào Iran.

Trong bối cảnh chính trị nhạy cảm hiện tại, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ đã trở thành một yếu tố có tính quyết định trong các toan tính của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Chính quyền Biden cùng ứng cử viên Đảng Dân chủ Kamala Harris đang hết sức thận trọng, tìm cách né tránh một cuộc xung đột rộng lớn hơn - điều có thể làm bùng phát làn sóng bất mãn trong hàng ngũ đảng viên khi thời điểm bầu cử chỉ còn cách chưa đầy hai tuần. Tuy nhiên, bất kể ai sẽ giành chiến thắng vào ngày 5/11, khoảng thời gian từ đó cho đến lễ nhậm chức của tân Tổng thống vào ngày 20/1/2025 được dự báo sẽ là giai đoạn cực kỳ căng thẳng, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả chính quyền Mỹ lẫn toàn khu vực.

Chính quyền Biden nhiều khả năng sẽ tự cho rằng những lời khuyên của họ đã phần nào kiềm chế được Israel. Họ đã công khai tuyên bố cuộc tấn công gần đây nhất này cần phải là "điểm dừng cuối cùng" cho chuỗi đối đầu trực diện giữa Israel và Iran, tương tự như cách họ đã từng kỳ vọng việc ám sát Yahya Sinwar và Hassan Nasrallah sẽ tạo bước ngoặt quyết định trong các cuộc xung đột tại Gaza và Lebanon. Thế nhưng, những kỳ vọng này của phía Mỹ cuối cùng đã được chứng minh chỉ là những viễn cảnh hão huyền.

Iran, dưới sự chỉ đạo của Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei, đang phải đối mặt với một bài toán chiến lược ngày càng nan giải: hoặc lùi bước và chấp nhận hình ảnh yếu thế, từ đó có thể phải đối diện với nhiều đòn tấn công mạnh mẽ hơn, hoặc đáp trả và đối mặt với nguy cơ thất bại toàn diện. Tổn thất về hệ thống phòng không đã khiến Iran rơi vào thế dễ bị tổn thương trước các cuộc tấn công tiếp theo. Việc các cơ sở sản xuất tên lửa bị phá hủy cũng cho thấy Iran sẽ khó có thể nhanh chóng phục hồi năng lực tấn công để duy trì cuộc chiến, trong khi Israel vẫn đang liên tục được tiếp nhận các hệ thống phòng thủ và tên lửa đánh chặn tiên tiến từ Mỹ cùng các đồng minh khác.

Thách thức mà Iran đang phải đối mặt còn sâu rộng và phức tạp hơn nhiều. Trong ba trụ cột chính của chiến lược an ninh quốc gia, hai trụ cột đã bị lung lay. Các lực lượng dân quân đồng minh tại Lebanon, Palestine và Syria - vốn từng là lá chắn đắc lực - nay đã suy yếu nghiêm trọng, không còn đủ sức răn đe hay đáp trả trước Israel. Việc tái thiết những lực lượng này không chỉ đòi hỏi công sức trong nhiều thập kỷ mà thậm chí có thể là một tham vọng viển vông. Kho vũ khí đồ sộ bao gồm tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình và máy bay không người lái đã không phát huy được sức mạnh quân sự như kỳ vọng. Giờ đây, Iran đứng trước nhu cầu cấp bách phải không chỉ bổ sung kho vũ khí mà còn phải nâng cấp công nghệ lên một tầm cao mới. Trụ cột cuối cùng - chương trình hạt nhân - đang ở trong tình thế dễ bị tổn thương chưa từng thấy, và bất kỳ động thái vội vã nào nhằm sản xuất vũ khí hạt nhân đều có thể kích hoạt chính cuộc chiến tranh mà Iran đang ra sức tránh né.

Dư địa để Iran có thể phản đòn đang ngày càng bị thu hẹp. Điều này có thể buộc họ phải chuyển hướng sang những mục tiêu có phòng thủ yếu hơn, chẳng hạn như các cơ sở và lợi ích của Mỹ tại các quốc gia vùng Vịnh. Chính mối lo ngại ngày càng tăng này đã thúc đẩy Ả Rập Xê-út, UAE và các quốc gia khác nhanh chóng lên tiếng phản đối các cuộc tấn công của Israel, đồng thời đề xuất các giải pháp ngoại giao.

Israel vẫn nắm trong tay quyền kiểm soát việc leo thang và có thể quyết định tận dụng triệt để lợi thế hiện có. Netanyahu hiện đang là nhà lãnh đạo duy nhất tại Trung Đông có thể hành động theo ý chí của mình, trong khi những người khác, kể cả Mỹ, phải liên tục nhượng bộ và điều chỉnh. Giới chức Israel tin rằng năng lực tác chiến xuất sắc và chuỗi thắng lợi trên chiến trường sẽ xóa tan mọi băn khoăn về mặt chính trị và đạo đức từ phía Mỹ, châu Âu và các nước Ả Rập về cách họ tiến hành các cuộc chiến. Netanyahu chắc chắn đã rất hài lòng khi Donald Trump, trong cuộc điện đàm gần đây, đã trực tiếp bày tỏ: "hãy làm những gì ông cần làm". Các hoạch định quốc phòng của ông có lẽ đang ấp ủ thêm nhiều phương án mới. Tuy nhiên, giống như Iran, Netanyahu cũng nên đề phòng cám dỗ từ chính cảm giác tự mãn thái quá về sức mạnh của mình.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Bitcoin và 10 đồng tiền ảo hàng đầu tăng giá khi Strategy tăng cường đặt cược vào BTC
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Bitcoin và 10 đồng tiền ảo hàng đầu tăng giá khi Strategy tăng cường đặt cược vào BTC

Bitcoin giữ vững gần mức 97,000 USD ngay cả khi các nhà giao dịch tiếp tục "tiêu hóa" sự bất ổn kinh tế liên quan đến thuế quan vào thứ Sáu. Hầu hết 10 đồng tiền ảo hàng đầu tăng giá vào thứ Sáu và tâm lý nhà giao dịch crypto được cải thiện. Strategy, trước đây là MicroStrategy, nâng mục tiêu lợi nhuận Bitcoin lên 15 tỷ USD vào năm 2025, cho biết cổ phiếu MSTR là một "đường tắt Bitcoin".
Thuế quan Trump đang bóp nghẹt ngành sản xuất châu Á
Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

Thuế quan Trump đang bóp nghẹt ngành sản xuất châu Á

Hoạt động sản xuất tại đa số nền kinh tế châu Á suy giảm trong tháng 4, phản ánh phản ứng tiêu cực của doanh nghiệp trước tình trạng nhu cầu sụt giảm và bất định thương mại từ chính sách thuế quan cơ sở 10% do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt.
Thị trường trái phiếu đặt cược vào tác động tiêu cực của thuế quan đối với thị trường việc làm
Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

Thị trường trái phiếu đặt cược vào tác động tiêu cực của thuế quan đối với thị trường việc làm

Giới đầu tư trái phiếu Hoa Kỳ đang tích cực gia tăng vị thế, dự đoán rằng chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump sẽ kìm hãm đà tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất thế giới, từ đó buộc Cục Dự trữ Liên bang phải hạ lãi suất điều hành.
6 hướng đi giúp Fed ứng phó hiệu quả với biến động kinh tế
Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

6 hướng đi giúp Fed ứng phó hiệu quả với biến động kinh tế

Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ đang thực hiện một cuộc tái cấu trúc quan trọng về phương thức quản lý nền kinh tế lớn nhất thế giới. Khi được triển khai hợp lý, đánh giá khung chính sách tiền tệ này có thể tăng cường năng lực của ngân hàng trung ương trong việc ứng phó với các cú sốc kinh tế và bất ổn chính sách.
Nhập khẩu không phải thủ phạm gây sụt giảm GDP Mỹ!
Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

Nhập khẩu không phải thủ phạm gây sụt giảm GDP Mỹ!

Quan điểm kinh tế của Donald Trump luôn xem thâm hụt thương mại là yếu tố bất lợi cho tăng trưởng. Quan điểm này dường như được củng cố qua báo cáo GDP gần đây. Ngày 30/4, Cục Phân tích Kinh tế Hoa Kỳ công bố nền kinh tế Mỹ suy giảm 0.3% trong quý I/2025 - đánh dấu sự sụt giảm đầu tiên trong ba năm qua. Theo Cục này, nguyên nhân chính là "sự gia tăng nhập khẩu, vốn được tính là khoản giảm trừ trong công thức tính GDP". Trước diễn biến này, ông Trump tỏ ra bối rối và quy trách nhiệm cho "hệ quả kéo dài từ chính quyền Biden". Tuy nhiên, dù đây là tin xấu đối với ông, lại là tin tốt cho chính sách kinh tế Trump (Trumponomics) khi các tiêu đề truyền thông lan rộng thông điệp rằng nhập khẩu là gánh nặng của nền kinh tế.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ