Kế hoạch tài khóa mà ông công bố phải vừa đảm bảo tăng chi để giảm áp lực tài chính cho cử tri đang bất mãn, vừa mang đến triển vọng cải thiện kinh tế dưới chính quyền Lao động nhiệm kỳ thứ hai. Tuy nhiên, Chalmers cũng buộc phải kiểm soát thâm hụt để ngăn nguy cơ kích hoạt lạm phát và hạn chế dư địa cho các đợt cắt giảm lãi suất điều hành tiếp theo.

Úc sẽ phải tổ chức bầu cử trước ngày 17 tháng 5, với chính phủ Lao động hiện đang trong thế giằng co sát sao với liên minh đối lập trung hữu theo các cuộc thăm dò dư luận. Chính phủ đã mở rộng hầu bao đáng kể: Theo thống kê từ AMP, kể từ tháng 1, chính phủ đã cam kết chi 35 tỷ AUD (tương đương 22 tỷ USD) trong bốn năm tới cho các lĩnh vực y tế, cơ sở hạ tầng giao thông, mạng băng thông rộng quốc gia, giảm nợ sinh viên và nhiều lĩnh vực khác.

Bối cảnh ngân sách và cuộc bầu cử sắp tới diễn ra trong thời điểm Ngân hàng Dự trữ Úc (RBA) đang nỗ lực đưa lạm phát cơ bản bền vững trở lại mốc 2.5%. RBA đã hạ lãi suất vào tháng trước, song đồng thời cảnh báo thị trường không nên kỳ vọng vào đợt nới lỏng tiền tệ tiếp theo trong ngắn hạn, bởi ngân hàng trung ương cần thêm bằng chứng xác thực về xu hướng giảm của lạm phát.

Chi tiêu công gia tăng, kết hợp với tình trạng thị trường lao động liên tục thắt chặt, có thể tái kích hoạt áp lực giá cả trong nền kinh tế.

Chính phủ Lao động Úc đang tụt lại so với phe đối lập trước cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 5

Giới chuyên gia kinh tế dự đoán ngân sách ngày thứ Ba sẽ bao gồm việc gia hạn khoản trợ cấp điện năng cho hộ gia đình - nhằm bù đắp đợt tăng giá điện sắp diễn ra - cùng với gói hỗ trợ nhà ở bổ sung, các khoản trợ cấp cho ngành công nghiệp bị ảnh hưởng bởi thuế quan Mỹ và viện trợ thiên tai bổ sung khắc phục hậu quả bão lụt tại bang Queensland ở phía đông bắc.

"Tỷ lệ chi tiêu trên GDP sẽ duy trì ở mức cao hơn trung bình dài hạn, tiếp tục bổ sung vào tổng cầu trong bối cảnh nhu cầu khu vực công đã gần như trở lại đỉnh điểm lịch sử," Su-Lin Ong, Trưởng bộ phận Kinh tế Úc tại Ngân hàng Hoàng gia Canada nhận định. "Đây sẽ là một yếu tố then chốt trong các cuộc thảo luận chính sách của RBA và nhiều khả năng sẽ hạn chế biên độ nới lỏng tiền tệ mà họ có thể thực hiện."

Chalmers vẫn sở hữu một lợi thế đáng kể: ngân sách nhiều khả năng sẽ được hưởng lợi từ nguồn thu dồi dào nhờ tỷ lệ thất nghiệp thấp và giá hàng hóa chiến lược ở mức cao. Điều này tạo dư địa cho thủ quỹ mở rộng chi tiêu mà không làm trầm trọng thêm tình trạng thâm hụt ngân sách.

Ước tính trung vị từ các nhà kinh tế được Bloomberg khảo sát chỉ ra rằng cán cân ngân sách sẽ thâm hụt khoảng 20 tỷ AUD trong năm tài khóa hiện tại, cải thiện đáng kể so với mức 26.9 tỷ AUD mà Bộ Tài chính dự báo vào tháng 12. Họ dự báo thâm hụt sẽ tăng lên 40 tỷ AUD trong niên độ tài chính kết thúc vào tháng 6/2026, vẫn khả quan hơn so với con số 46.9 tỷ AUD mà Bộ Tài chính đưa ra trong báo cáo đánh giá giữa kỳ.

Tuy nhiên, đa số chuyên gia kinh tế được thăm dò nhận định rằng ngân sách ngày thứ Ba nhiều khả năng sẽ cản trở hơn là hỗ trợ những nỗ lực kiềm chế giá tiêu dùng của Ngân hàng Dự trữ.

Vấn đề nằm ở lượng thanh khoản bổ sung đang được bơm vào nền kinh tế vào thời điểm lạm phát cơ bản vẫn cao hơn ngưỡng trên của dải mục tiêu 2-3% của RBA. Thống đốc Michele Bullock đã cảnh báo thị trường không nên kỳ vọng vào đợt nới lỏng tiền tệ tiếp theo trong tương lai gần, trong bối cảnh các nhà hoạch định chính sách đang giám sát chặt chẽ thị trường lao động căng thẳng.

Thị trường lao động Úc vẫn duy trì tình trạng thắt chặt

Tỷ lệ thất nghiệp đứng ở mức 4.1% trong tháng 2 và vẫn duy trì đáy lịch sử xuyên suốt gần ba năm cầm quyền của đảng Lao động. Điều này đã góp phần tăng cường nguồn thu ngân sách với nhiều đối tượng nộp thuế hơn và giảm chi cho các chương trình an sinh xã hội. Song, đây cũng là nguồn tiềm ẩn gây áp lực tăng giá.

Mặc dù vậy, thị trường tiền tệ hiện đang đặt cược với xác suất khoảng 80% rằng RBA sẽ thực hiện thêm ba đợt cắt giảm lãi suất từ nay đến quý đầu tiên của năm tới.

Gareth Aird tại Ngân hàng Commonwealth Úc (CBA) cho rằng rủi ro không nằm ở bản thân ngân sách mà đến từ các cam kết chi tiêu được đưa ra trong chiến dịch tranh cử tiếp theo.

"Sẽ có sự khác biệt đáng kể giữa những gì được đưa vào ngân sách tuần tới và những cam kết mà chính phủ có thể công bố từ thời điểm đó đến ngày bầu cử," Aird, Trưởng bộ phận Kinh tế Úc tại CBA nhận định.

"Và đương nhiên, chúng ta cần theo dõi những gì liên minh đối lập sẽ công bố. Hơn nữa, chúng ta vẫn chưa biết ai thực sự sẽ nắm quyền sau cuộc bầu cử. Do đó, còn nhiều bất định bao trùm triển vọng chính sách tài khóa."

Đối với Chalmers, bài toán cân bằng là duy trì kết quả tài khóa thận trọng trong khi vẫn đảm bảo mức chi tiêu đủ hấp dẫn để thu hút tối đa cử tri về phía chính phủ. Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy người dân Úc mong muốn chính sách ngân sách mở rộng hơn.

Thời điểm dự kiến cho các cuộc họp chính sách của RBA, đợt công bố dữ liệu lạm phát quan trọng tiếp theo và lịch bầu cử có thể tạo thuận lợi cho những nỗ lực của thủ quỹ.

Hội đồng xác định lãi suất của ngân hàng trung ương sẽ nhóm họp kỳ tiếp theo vào ngày 31/3-1/4, và cả thị trường lẫn giới chuyên gia đều không dự báo có thay đổi nào. Lý do chính là các nhà hoạch định chính sách tiền tệ muốn chờ đợi báo cáo lạm phát quý I được công bố vào ngày 30/4.

Chính phủ dự kiến sẽ phát lệnh bầu cử vào một trong các ngày thứ Bảy 3/5, 10/5 hoặc 17/5. Cuộc họp tiếp theo của RBA được lên lịch vào ngày 19-20/5, điều này đồng nghĩa cuộc bầu cử sẽ diễn ra trước khi hội đồng quyết định giữ nguyên hay tiếp tục cắt giảm lãi suất.

"Chi tiêu công đã tăng kỷ lục tính theo tỷ trọng trong nền kinh tế," Diana Mousina, Phó Giám đốc Kinh tế tại AMP nhận định. "Đồng thời, chính phủ đã nỗ lực giảm lạm phát đo lường thông qua các biện pháp như trợ cấp điện năng, hỗ trợ n