Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày thứ Năm tuyên bố rằng Mỹ sẽ áp mức thuế 35% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada bắt đầu từ tháng tới, đồng thời hé lộ kế hoạch mở rộng việc áp thuế phổ quát ở mức 15% hoặc 20% với phần lớn các đối tác thương mại khác.

Trong một bức thư công khai đăng trên nền tảng mạng xã hội cá nhân, ông Trump đã thông báo với Thủ tướng Canada Mark Carney rằng thuế quan mới sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8, và cảnh báo rằng mức thuế này có thể còn tăng nếu Canada có hành động trả đũa. Đây là mức thuế cao hơn nhiều so với các rào cản thương mại hiện tại mà Washington đã áp lên Ottawa và được coi là một đòn mạnh giáng vào nỗ lực của ông Carney trong việc thiết lập một hiệp định thương mại song phương với Mỹ.

Theo một quan chức trong chính quyền Mỹ, một số mặt hàng nằm trong khuôn khổ Thỏa thuận Hoa Kỳ–Mexico–Canada (USMCA) dự kiến sẽ được miễn trừ, trong khi mức thuế 10% hiện hành đối với phân bón cũng chưa có kế hoạch thay đổi. Tuy nhiên, các quyết định cuối cùng vẫn chưa được đưa ra.

Trong thư, ông Trump bày tỏ sự không hài lòng về cái mà ông cho là “dòng chảy fentanyl từ Canada” cùng các rào cản thương mại – bao gồm cả phi thuế quan – mà ông cho rằng gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sữa và nông sản của Mỹ. Ông khẳng định thâm hụt thương mại là một mối đe dọa đối với kinh tế và an ninh quốc gia Mỹ.

Phía Canada phản bác rằng lượng fentanyl có nguồn từ nước này là rất nhỏ, và cho biết họ đã thực hiện nhiều biện pháp tăng cường kiểm soát biên giới. Trong thư, ông Trump cũng cho biết: “Nếu Canada hợp tác với tôi trong việc ngăn chặn dòng fentanyl, chúng ta có thể xem xét điều chỉnh lại nội dung thư.”

Văn phòng của Thủ tướng Carney chưa đưa ra phản hồi chính thức. Trước đó vào tháng trước, ông Carney từng cho biết hai nhà lãnh đạo đã đạt được một sự đồng thuận trong vòng 30 ngày về các vấn đề thương mại.

Trong những ngày gần đây, ông Trump đã mở rộng mặt trận thương mại bằng cách áp đặt loạt thuế mới lên nhiều quốc gia, bao gồm cả đồng minh, trong đó có mức thuế 50% đối với một số hàng hóa nhập khẩu.

Trong cuộc phỏng vấn phát sóng trên NBC News hôm thứ Năm, Trump tiết lộ rằng các đối tác thương mại chưa nhận thư như Canada vẫn có khả năng phải đối mặt với các mức thuế phổ quát.

“Không phải ai cũng cần nhận được thư. Chúng tôi chỉ đang thiết lập chính sách thuế của mình,” ông nói. “Chúng tôi sẽ áp dụng một mức thuế cho tất cả quốc gia còn lại, có thể là 20% hoặc 15%. Chúng tôi đang giải quyết việc này ngay bây giờ.”

Canada hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ sau Mexico, đồng thời là quốc gia nhập khẩu hàng hóa Mỹ nhiều nhất. Năm ngoái, Canada đã nhập 349.4 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ và xuất khẩu 412.7 tỷ USD sang thị trường này, theo dữ liệu từ Cục Điều tra Dân số Mỹ.

Ông Carney, người đã đưa Đảng Tự do trở lại nắm quyền trong cuộc bầu cử hồi đầu năm với cam kết cải thiện quan hệ thương mại với Mỹ, đã đặt mục tiêu đàm phán một thỏa thuận trước thời hạn ngày 21 tháng 7.

Dù ông Trump không đề cập trực tiếp đến tiến trình đàm phán trong thư, nhưng nhấn mạnh rằng “các mức thuế có thể được điều chỉnh – tăng hoặc giảm – tùy thuộc vào mối quan hệ của chúng ta với đất nước của ông.”

Tháng trước, chính phủ Carney đã rút lại kế hoạch áp thuế dịch vụ kỹ thuật số – vốn nhằm vào các tập đoàn công nghệ Mỹ – sau khi ông Trump bất ngờ hủy các cuộc đàm phán thương mại, gọi loại thuế này là “một cuộc tấn công trắng trợn.”