Danh mục đầu tư “60/40” — lâu nay được khuyến nghị cho các nhà đầu tư muốn cân bằng giữa rủi ro và nguồn thu nhập ổn định hơn — đề xuất phân bổ 60% tài sản vào cổ phiếu và 40% vào trái phiếu. Trong nhiều thập kỷ, đây là trụ cột cho những người tiết kiệm để nghỉ hưu, nhưng chiến lược này đã mất phần nào sức hấp dẫn trong những năm gần đây khi cơ chế nền tảng của nó bị lệch, với việc cổ phiếu và trái phiếu Mỹ thường biến động cùng chiều thay vì bù trừ lẫn nhau.

Tuy nhiên, năm nay chiến lược này đã dần lấy lại vị thế, hoạt động đúng như kỳ vọng ngay cả khi thị trường cổ phiếu và trái phiếu biến động mạnh. Theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp, một chỉ số theo dõi chiến lược 60/40 tại Mỹ đã mang lại mức lợi nhuận khoảng 1.6% tính đến giữa tháng 5 – vượt qua mức lợi nhuận của chỉ số S&P 500 trong cùng kỳ, lại kèm theo mức biến động thấp hơn.

Một phần quan trọng trong sự hồi sinh này là sự trở lại của mối quan hệ nghịch đảo truyền thống giữa cổ phiếu và trái phiếu. Trong 6 tháng qua, tương quan giữa cổ phiếu và trái phiếu tại Mỹ đã ở mức âm sâu nhất kể từ năm 2021, nghĩa là trái phiếu thường tăng khi cổ phiếu giảm và ngược lại.

“Một cách tiếp cận cân bằng vẫn có ý nghĩa trong dài hạn,” Jeff Given, quản lý cấp cao tại Manulife Investment Management, cho biết.

Tuy nhiên, một diễn biến lớn gần đây đã xuất hiện để đe dọa sự cân bằng đó.

Trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 30 năm đã lao dốc trong tháng này, khiến lợi suất tăng trên 5%, hướng đến mức cao nhất trong gần hai thập kỷ, khi nhà đầu tư ngày càng lo ngại về việc nắm giữ trái phiếu chính phủ dài hạn Mỹ giữa bối cảnh nợ công và thâm hụt ngày càng tăng.

Việc bán ra gia tăng vào tuần trước khi các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa tranh luận về dự luật cắt giảm thuế do Tổng thống Donald Trump đề xuất, dự kiến sẽ làm tăng thêm hàng nghìn tỷ USD vào thâm hụt ngân sách. Moody’s Ratings đã hạ bậc tín nhiệm hàng đầu của Mỹ trong tháng này, trích dẫn mối lo về thâm hụt ngân sách.

Lợi suất trái phiếu dài hạn Mỹ tăngđã ảnh hưởng lan tỏa đến toàn bộ thị trường tài chính khi cổ phiếu giảm cùng với đồng USD. Đợt bán tháo đồng loạt các tài sản Mỹ khiến giới đầu tư nhớ lại tình hình hồi đầu tháng Tư, khi các chính sách thương mại quyết liệt mang tên “Ngày Giải phóng” của Trump làm rối loạn thị trường toàn cầu và nghi ngờ về vị thế trú ẩn của trái phiếu Mỹ bắt đầu xuất hiện.

“Các trái phiếu đang hành xử như tài sản rủi ro, không giống như tài sản phòng thủ truyền thống,” Greg Peters, đồng giám đốc đầu tư của PGIM Fixed Income, nói trên Bloomberg Television.

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết ông không lo ngại về sự gia tăng lợi suất dài hạn gần đây. Ông còn bổ sung rằng dữ liệu kho bạc gần đây cho thấy các tài khoản nước ngoài đang gia tăng mua vào trong các đợt đấu thầu nợ Mỹ mới nhất.

Khi nhà đầu tư cảm nhận rủi ro nhiều hơn trong trái phiếu Kho bạc dài hạn, điều này đặt ra thách thức cho cấu trúc danh mục 60/40. Nhưng nhìn chung, lý do đầu tư vẫn còn giá trị.

Theo Andrzej Skiba, trưởng bộ phận trái phiếu tại BlueBay US thuộc RBC Global Asset Management, có thể nói mô hình này bị uốn cong chứ không hề gãy gánh. Chìa khóa là lựa chọn đúng trái phiếu trên đường cong lợi suất.

Trong khi trái phiếu dài hạn chịu áp lực khi nhà đầu tư đòi hỏi lợi suất cao hơn để bù đắp rủi ro thâm hụt, thì các trái phiếu ngắn hạn giữ được trạng thái ổn định hơn, ông cho biết. Bởi vì bất kỳ sự chậm lại kinh tế nào cũng sẽ cho phép Fed hạ lãi suất, mang lại lợi ích cho các chứng khoán nhạy cảm với chính sách tiền tệ và ít bị ảnh hưởng bởi các vấn đề tài khóa.

“Tôi sẽ không mất niềm tin hoàn toàn vào khả năng bảo vệ lợi nhuận từ trái phiếu Kho bạc hoặc các loại trái phiếu khác,” Skiba nói. “Mặc dù nhiều lo ngại rằng thâm hụt sẽ ảnh hưởng đến định giá trái phiếu kỳ hạn dài, chúng tôi tin rằng lợi suất sẽ lại giảm nếu nỗi lo suy thoái tái xuất hiện.”

Dữ liệu cũng phản ánh quan điểm này khi các trái phiếu ngắn hạn vượt trội hơn trái phiếu dài hạn trong năm nay. Hiện tượng này trên Phố Wall gọi là “curve steepening” (đường cong lợi suất dốc hơn). Mặc dù lợi suất 30 năm đã tăng khoảng 0.25 điểm phần trăm trong năm, lợi suất kỳ hạn 2 năm và 5 năm lại giảm gần bằng mức đó khi nhà đầu tư ưa chuộng nợ ngắn hạn và tránh xa kỳ hạn dài. Sự vượt trội của trái phiếu ngắn đến trung hạn cũng giải thích vì sao chỉ số trái phiếu Mỹ vẫn duy trì tương quan âm với cổ phiếu.

Tổng thể, trái phiếu Kho bạc đã mất khoảng 1.8% trong tháng 5, nhưng vẫn tăng hơn 1.7% trong năm sau bốn tháng có lợi nhuận ổn định. Trong khi đó, chỉ số S&P 500 tăng hơn 4% trong tháng 5, nhưng sau ba tháng giảm liên tiếp đã đẩy chỉ số này gần về vùng thị trường gấu. Kết quả là chỉ số vẫn giảm tính từ đầu năm.

“Việc đa dạng hóa trong trái phiếu đã hoạt động tốt và sẽ tiếp tục như vậy,” Meera Pandit, chiến lược gia thị trường toàn cầu tại JPMorgan Asset Management, nói trên Bloomberg Television.

Được thúc đẩy bởi các tín hiệu tích cực về các hiệp định thương mại và báo cáo lợi nhuận mạnh từ ngành công nghệ, sự hồi phục của cổ phiếu đã kéo định giá S&P 500 lên gần mức cao lịch sử. Tỷ suất lợi nhuận trên cổ phiếu (earnings yield) của S&P 500, đo lường mức mà nhà đầu tư sẵn sàng trả cho mỗi đồng lợi nhuận doanh nghiệp, đã giảm xuống 3.95%, thấp hơn khoảng nửa điểm phần trăm so với lợi suất 10 năm.

Định giá hiện tại cho thấy lợi nhuận cổ phiếu dài hạn khoảng 6% đến 7%, không quá hấp dẫn khi so sánh với lợi suất trung bình khoảng 4.8% của Bloomberg Aggregate Bond Index, theo ông Given.

Về phần trái phiếu, ông Given cho biết ông ưu tiên phần “bụng” của đường cong lợi suất Mỹ, như trái phiếu kỳ hạn 5 năm, hơn các trái phiếu dài hạn vì những rủi ro xoay quanh mức nợ tăng cao.

“Tôi nghĩ phần bụng có thể là biện pháp phòng ngừa rủi ro tốt hơn so với trái phiếu 30 năm,” ông nói.

Sameer Samana, trưởng bộ phận cổ phiếu và tài sản thực tại Wells Fargo Investment Institute, đồng tình.

“Khả năng phục hồi của S&P giữa bối cảnh kinh tế vĩ mô và các yếu tố cơ bản suy yếu là cơ hội để nhà đầu tư xem xét lại cấu trúc danh mục 60/40. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự chọn lọc hơn trong việc phân bổ thu nhập cố định,” ông nói.