Thuế quan sẽ tồi tệ, nhưng sẽ không gây ra suy thoái

Thuế quan sẽ tồi tệ, nhưng sẽ không gây ra suy thoái

Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

16:24 08/05/2025

Thị trường đang kỳ vọng vào sự yên ổn thuế quan để ổn định, nhưng thực tế là thuế quan dù không gây suy thoái ngay lập tức, vẫn âm thầm làm suy yếu nền kinh tế Mỹ. Với ảnh hưởng kéo dài đến cạnh tranh và đổi mới, thuế quan là một chính sách tồi, và sự im lặng của giới kinh tế sẽ chỉ làm trầm trọng thêm hậu quả về lâu dài.

Thị trường đang khao khát tin tốt về thuế quan — hoặc không có tin tức nào cả. Chỉ cần tạm dừng thuế đối ứng và những lời hứa hẹn mơ hồ về các thỏa thuận thương mại trong tương lai là đủ để thị trường trái phiếu ổn định và chứng khoán phục hồi. Và bất chấp sự bất ổn tiếp diễn và khả năng gián đoạn nhiều hơn, có vẻ như thị trường không định giá cho một cuộc suy thoái.

Các nhà giao dịch đang bị ảo tưởng ư? Phi lý ư? Hay họ biết điều gì đó mà quá nhiều nhà dự báo không biết — cụ thể là thuế quan sẽ không mang lại một thảm họa kinh tế.

Đừng hiểu lầm, thuế quan là một ý tưởng tồi, ngay cả khi giảm xuống 10% (vốn vẫn cao hơn nhiều so với các quốc gia khác). Nhưng trong khi một chế độ thuế quan cao sẽ tồi tệ cho tăng trưởng, nền kinh tế Mỹ có lẽ có thể chịu đựng được. Nền kinh tế có nền tảng vững chắc, khả năng có một cú sốc năng suất tích cực trong tương lai và phần phụ thuộc vào thương mại tương đối nhỏ. Một nguồn đáng tin cậy như Yale Budget Lab ước tính rằng thuế quan sẽ làm giảm GDP từ nửa đến một điểm phần trăm — điều này, một lần nữa, không phải là tuyệt vời, nhưng cũng không phải là suy thoái.

Điều đầu tiên cần hiểu là thuế quan chính là một hình thức thuế. Mà một khi đánh thuế lên điều gì đó, thì mức độ sử dụng hay giao dịch với thứ đó sẽ giảm. Nghĩa là, nếu Mỹ áp thuế lên hàng nhập khẩu, quốc gia này sẽ giao dịch ít hơn với phần còn lại của thế giới — và điều đó gây tổn hại cho tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, không phải loại thuế nào cũng dẫn đến suy thoái. Nhiều loại thuế làm suy yếu đà tăng trưởng mà không khiến nền kinh tế rơi vào khủng hoảng. Ví dụ, thuế tài sản có thể khiến người dân tiết kiệm và đầu tư ít đi. Các chính trị gia thường đưa ra những đề xuất thiếu hợp lý về chính sách thuế, và các nhà kinh tế, như chúng tôi — vẫn thường xuyên (và kiên nhẫn!) chỉ ra rằng những đề xuất đó gây bất lợi ra sao cho tăng trưởng dài hạn.

Chúng tôi có xu hướng ủng hộ — hoặc ít nhất không phản đối — những loại thuế ít làm ảnh hưởng xấu tới kinh tế. Thuế tiêu dùng là một ví dụ, vì chúng thường có tác động trung lập đến quyết định đầu tư hay sản xuất. Về lý thuyết, thuế quan cũng là một dạng thuế tiêu dùng, bởi người tiêu dùng là bên chịu chi phí nhiều nhất. Nhưng khác với thuế tiêu dùng thông thường, thuế quan tạo ra tác động lớn hơn vì khuyến khích sử dụng hàng nội địa thay vì nhập khẩu, làm mất đi tính cạnh tranh và hiệu quả của thị trường.

Nếu Mỹ áp thuế 10% với phần lớn các đối tác thương mại, và mức cao hơn với Trung Quốc — tức thấp hơn so với kịch bản mà Budget Lab từng mô phỏng — thì tác động tiêu cực lên tăng trưởng sẽ nhỏ hơn. Dù vậy, nền kinh tế vẫn phải gánh những chi phí đáng kể: Giá hàng hóa tăng, lãi suất cao hơn, thất nghiệp nhích lên, lựa chọn cho người tiêu dùng bị thu hẹp, chuỗi cung ứng chậm và thiếu tin cậy hơn.

Suy thoái thường xảy ra khi nền kinh tế đối mặt với cú sốc lớn và đột ngột — như sụp đổ tài chính hay cú sốc thương mại nghiêm trọng. Thuế quan có thể không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra suy thoái, nhưng lại khiến nền kinh tế yếu hơn, dễ tổn thương hơn trước bất kỳ cú sốc nào trong tương lai.

Tác động lớn nhất của thuế quan sẽ thể hiện rõ về lâu dài: chúng khiến ngành sản xuất Mỹ mất đi tính cạnh tranh, do doanh nghiệp được bảo hộ khỏi cạnh tranh quốc tế, từ đó giảm động lực đổi mới và cải tiến.

Tóm lại, thuế quan về bản chất là một chính sách tồi. Nếu được duy trì trong những năm tới, chúng sẽ gây ra nhiều tổn hại cho nền kinh tế Mỹ — dù có thể không gây ra suy thoái ngay trong năm sau. Nhưng điều đáng lo hơn là: Nếu các nhà kinh tế không lên tiếng rõ ràng về điều này, chúng ta đang mạo hiểm uy tín của chính nghề nghiệp, trong lúc uy tín đó cần được bảo vệ hơn bao giờ hết.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Đồng USD dao động trong bối cảnh giới đầu tư chờ báo cáo việc làm Mỹ tháng 6 và đánh giá tác động từ thỏa thuận thương mại với Việt Nam, diễn ra trước hạn chót thuế quan ngày 9/7. Đồng bảng Anh và euro biến động nhẹ, trong khi kỳ vọng về chính sách lãi suất của Fed tiếp tục điều chỉnh theo dữ liệu kinh tế mới nhất.
Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Lợi nhuận các quỹ phòng hộ tăng mạnh trong tháng 6 khi thị trường chứng khoán Mỹ lập đỉnh mới, giúp nhiều chiến lược đầu tư truyền thống và đa dạng hóa ghi nhận kết quả tích cực. Tuy nhiên, các quỹ giao dịch theo hệ thống lần đầu sụt giảm sau 8 tháng, do thua lỗ từ cổ phiếu tiêu dùng không thiết yếu và áp lực từ các vị thế bán khống chật chội.
Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Tất cả sự chú ý giờ đây đổ dồn vào báo cáo việc làm phi nông nghiệp (NFP). Chỉ số S&P hôm nay lập đỉnh mới, phản ứng đúng với mô-típ quen thuộc: "tin xấu là tin tốt". Báo cáo việc làm tư nhân từ ADP yếu kém đến mức không thể chối cãi, kéo Chỉ số Bất ngờ Kinh tế Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ tháng 9 năm ngoái. Nhưng thị trường dường như không hề nao núng—ngược lại, tâm lý kỳ vọng Fed sẽ sớm nới lỏng chính sách đã thúc đẩy đà tăng.
Phố Wall biến động: Cổ phiếu công nghệ suy yếu, nhà đầu tư thận trọng trước chính sách và dữ liệu kinh tế

Phố Wall biến động: Cổ phiếu công nghệ suy yếu, nhà đầu tư thận trọng trước chính sách và dữ liệu kinh tế

Nasdaq và S&P 500 giảm nhẹ do áp lực chốt lời ở nhóm cổ phiếu công nghệ vốn hóa lớn sau giai đoạn tăng mạnh, trong khi Dow Jones được hỗ trợ nhờ dòng tiền vào các lĩnh vực nhạy cảm với chu kỳ kinh tế. Tâm lý thị trường bị chi phối bởi những đánh giá trái chiều về hiệu ứng của gói thuế chi tiêu mới, căng thẳng chính trị và kỳ vọng chính sách lãi suất từ Fed. Giới đầu tư đang theo dõi sát báo cáo việc làm sắp tới để định hình triển vọng chính sách tiền tệ.
Dự luật gây tranh cãi của Trump: Gánh nặng mới cho nền kinh tế Mỹ

Dự luật gây tranh cãi của Trump: Gánh nặng mới cho nền kinh tế Mỹ

Các thị trường ở châu Á mở cửa với một mắt hướng về Tokyo và mắt còn lại nhìn về Washington, nơi dự luật được gọi là 'Dự luật Lớn, Đẹp' của Trump đã vượt qua Thượng viện—nhưng không tránh khỏi việc để lại một loạt vết thương và phản ứng trái chiều.
Lo ngại USD suy yếu, giới đầu tư nước ngoài tăng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro với chứng khoán Mỹ

Lo ngại USD suy yếu, giới đầu tư nước ngoài tăng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro với chứng khoán Mỹ

Trước nguy cơ đồng đô la tiếp tục suy yếu và mất dần vai trò cân bằng trong danh mục đầu tư, các nhà quản lý tài sản quốc tế đang chủ động gia tăng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro ngoại hối đối với cổ phiếu Mỹ. Sự thay đổi này phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng về bất ổn chính sách tại Mỹ và tác động lan tỏa của biến động tiền tệ lên hiệu suất đầu tư toàn cầu.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ