Các chiến lược thương mại của Hoa Kỳ đã gieo rắc đủ hoài nghi trong cộng đồng doanh nghiệp nội địa và giới đầu tư toàn cầu, dẫn đến sự chuyển hướng toàn diện của các chuỗi cung ứng và dòng vốn lâu đời. Đối tượng chịu tổn thất nặng nề nhất có thể chính là những bên hưởng lợi nhiều nhất từ toàn cầu hóa, đó là các tập đoàn đa quốc gia Hoa Kỳ. Trong bối cảnh rào cản thương mại và vốn suy giảm qua các thập kỷ gần đây, các công ty Hoa Kỳ đã gia tăng lợi nhuận ở thị trường nước ngoài vượt trội so với thị trường nội địa. Biên lợi nhuận của các công ty S&P 500 vẫn duy trì ổn định từ thập niên 1960. Sau đó, biên lợi nhuận tăng gần gấp đôi lên mức 13% sau năm 2000, trùng hợp với thời điểm Trung Quốc gia nhập WTO. Nhiều tập đoàn khổng lồ của Hoa Kỳ đã tạo ra lợi nhuận "siêu thường" vượt xa các đối thủ từ thế giới phát triển bằng cách tận dụng sức hấp dẫn của thương hiệu Mỹ và chuyển giao sản xuất sang các quốc gia có chi phí thấp nhất.

Hiện nay, các tập đoàn đa quốc gia Hoa Kỳ tạo ra trên 40% doanh thu từ thị trường quốc tế. Nhóm hưởng lợi lớn nhất là các doanh nghiệp sản xuất, với mức lương trả cho công nhân nước ngoài trung bình thấp hơn 60% so với nhân viên trong nước. Trước tình hình hiện tại, các doanh nghiệp Hoa Kỳ buộc phải cân nhắc thận trọng trước khi thiết lập cơ sở sản xuất mới ở nước ngoài, và các quyết định sẽ không còn bị chi phối đơn thuần bởi nguyên tắc tối đa hóa lợi nhuận. Đặc biệt, các tập đoàn đa quốc gia lớn sẽ đối mặt với áp lực liên tục lên biên lợi nhuận.

Trong làn sóng phẫn nộ về thuế quan, khẩu hiệu "Made in America" đang trở thành tâm điểm tranh cãi nhiều hơn là thu hút khách hàng. Khảo sát cho thấy hai phần ba người Đức tuyên bố tránh mua sản phẩm Hoa Kỳ. Các chiến dịch trên mạng xã hội đang vận động tẩy chay tại Thụy Điển và Pháp. Canada thể hiện phản ứng gay gắt nhất, người tiêu dùng tại quốc gia này đã chuyển từ rượu whisky Mỹ sang Nhật Bản, hủy các dịch vụ trực tuyến của Mỹ và từ bỏ các chuyến du lịch tới quốc gia láng giềng phương nam.

Khó có thể hình dung một kịch bản trong đó Hoa Kỳ trở thành bên thắng cuộc thực sự trong các cuộc chiến thuế quan này, ngay cả khi đạt được một số mục tiêu như tạo thêm việc làm sản xuất hay trừng phạt các đối tác thương mại bị cáo buộc không công bằng. Tác động tiêu cực từ giá cả tăng cao, hiệu quả suy giảm và tổn hại uy tín trong hoạch định chính sách sẽ vượt xa mọi lợi ích tiềm năng.

Giới đầu tư vốn từng bị cuốn hút bởi khả năng sinh lợi và tăng trưởng phi thường của các công ty hàng đầu Hoa Kỳ giờ đây nhận thức rõ về sự thiếu khôn ngoan trong việc tập trung quá nhiều vốn vào một quốc gia. Trong thập kỷ này, Hoa Kỳ thu hút 80% dòng vốn chảy vào thị trường chứng khoán toàn cầu, nhưng xu hướng này đang bắt đầu chuyển dịch. Các nhà đầu tư tổ chức trên toàn cầu đang chủ động giảm thiểu mức độ phơi nhiễm rủi ro tài chính với thị trường Hoa Kỳ.

Bên thắng cuộc có thể là những cường quốc mới nổi như Ấn Độ hoặc Brazil, với thị trường nội địa lớn chiếm 70% GDP hoặc cao hơn, tạo lớp bảo vệ trước các cuộc chiến thương mại. Các đối thủ truyền thống đang xích lại gần nhau để bảo vệ mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu, mô hình đã mang lại thịnh vượng cho các khu vực như Đông Á. Nhật Bản đang đàm phán với Hàn Quốc và Trung Quốc về phản ứng chung đối với chính sách thuế quan của Trump. Trong khi đó, Trung Quốc và Ấn Độ bày tỏ ý định hợp tác nhằm giảm thiểu tác động từ chính sách thương mại của Hoa Kỳ.

Tại khu vực Mỹ Latinh, Brazil đang từ bỏ khuynh hướng bảo hộ, thúc đẩy thỏa thuận mới với châu Âu và phát triển quan hệ thương mại với Trung Quốc. Nhằm giảm nhập khẩu từ Hoa Kỳ, Trung Quốc vừa mua một lượng đậu nành Brazil lớn chưa từng có.

Các cường quốc mới nổi nhiều khả năng sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn đang tìm kiếm cơ hội đầu tư ngoài Hoa Kỳ. Hiện tượng này có thể tạo ra chu kỳ phản hồi tích cực thông qua việc cắt giảm lãi suất và thúc đẩy đầu tư hiệu quả, từ đó tăng cường tăng trưởng kinh tế, nâng cao thị trường tài chính và thu hút thêm nguồn vốn.

Trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày càng gay gắt, tầm quan trọng chiến lược của châu Âu cũng gia tăng đáng kể. Châu Âu có khả năng làm nghiêng cán cân trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc, và các quốc gia như Đức đã minh chứng rằng khi đối mặt với thách thức sinh tử, họ có thể đoàn kết để cải cách.

Quan niệm lâu nay vẫn cho rằng trong cuộc tranh chấp giữa các cường quốc, các quốc gia nhỏ yếu thường phải gánh chịu hậu quả nặng nề. Thực tế hiện nay lại không hoàn toàn như vậy. Nhiều quốc gia đang khéo léo biến thách thức thành cơ hội, tận dụng xung đột giữa các siêu cường để thúc đẩy cải cách kinh tế nội địa và củng cố quan hệ thương mại song phương. Những dấu hiệu tích cực này đang hiện hữu ngày càng rõ nét, mở ra triển vọng về một trật tự kinh tế thế giới mới với sự xuất hiện của những người thắng cuộc và kẻ thua cuộc không theo quy luật truyền thống.