Chỉ một tuần trước, phái đoàn đàm phán Mỹ-Ukraine đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn 30 ngày cho cuộc xung đột đã kéo dài hơn ba năm. Ông Trump từng tuyên bố rằng nếu Moscow không ký kết, Mỹ có thể áp dụng các biện pháp trừng phạt cứng rắn mới. Tuy nhiên, kết quả là ông đã nhượng bộ. Ngay cả Boris Johnson, cựu Thủ tướng Anh vốn ngưỡng mộ ông Trump, cũng phải thừa nhận rằng "Putin đang cười nhạo chúng ta".

Thay vì một lệnh ngừng bắn toàn diện không điều kiện, ông Putin chỉ đề xuất giới hạn việc hai bên ngừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của nhau—lĩnh vực mà Ukraine gần đây đã gây ra nhiều tổn thất đáng kể. Điện Kremlin khẳng định rằng, để có thêm tiến triển, Kiev phải chấp nhận đóng băng toàn bộ viện trợ quân sự nước ngoài cùng với việc chấm dứt động viên quân sự và huấn luyện, trong khi Moscow không đề xuất áp dụng bất kỳ hạn chế tương tự nào đối với lực lượng của mình. Ông Putin còn đòi hỏi giải quyết "nguyên nhân cốt lõi" của cuộc xung đột—ám chỉ việc chấm dứt tính chủ quyền và độc lập của Ukraine. Những yêu sách này không phản ánh thiện chí thỏa hiệp.

Việc tạm ngưng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng, được thống nhất trong cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, là một bước tiến nhỏ. Ông Trump cũng đề xuất phương án đưa các nhà máy điện hạt nhân dưới quyền kiểm soát của Mỹ như một biện pháp bảo vệ, đồng thời cam kết sẽ vận động các đồng minh châu Âu cung cấp thêm hệ thống phòng không Patriot. Trước công luận, ông đã tránh công khai ủng hộ các yêu sách khắc nghiệt hơn của Putin đối với Ukraine.

Mối nguy thực sự nằm ở chặng đường phía trước. Putin muốn thuyết phục tổng thống Mỹ rằng, với tư cách những nhà lãnh đạo toàn cầu, họ có những ưu tiên địa chính trị quan trọng hơn thay vì tranh chấp về một quốc gia như Ukraine. Theo logic này, miễn là Ukraine không cản trở, Nga và Mỹ có thể cùng nhau giải quyết gần như mọi vấn đề. Moscow có thể hỗ trợ giải quyết các cuộc khủng hoảng tại Trung Đông, thậm chí tạo áp lực buộc Iran từ bỏ tham vọng hạt nhân. Các khoản đầu tư của Mỹ vào nền kinh tế Nga, như dự án thăm dò khí đốt tại Bắc Cực, có thể được đẩy mạnh. Các lệnh trừng phạt sẽ được dỡ bỏ và Nga có thể tái gia nhập nhóm G7. Hãy tưởng tượng kịch bản Nga rút khỏi "quan hệ đối tác không giới hạn" với Trung Quốc. "Đệ tam thế chiến"—nỗi ám ảnh thường trực của Trump—sẽ được ngăn chặn.

Tất cả chỉ là ảo tưởng được thiết kế nhằm cám dỗ Trump nhượng bộ những đòi hỏi của Putin tại Ukraine để đổi lấy những cam kết viển vông. Thực tế hiện nay, Nga phụ thuộc vào Trung Quốc nhiều hơn bất kỳ mối quan hệ tiềm năng nào với Mỹ, và sẽ không tách rời khỏi Bắc Kinh. Đòn bẩy của Moscow đối với Tehran cũng rất hạn chế. Quy mô nền kinh tế Nga thậm chí còn nhỏ hơn Italy và phụ thuộc vào ý chí của một nhà độc tài, khiến cơ hội kinh doanh thực sự trở nên khan hiếm.

Ngược lại, nếu vì theo đuổi ảo ảnh này mà Washington giảm nhẹ áp lực mà khối phương Tây đang áp đặt lên Moscow, Mỹ sẽ là bên chịu tổn thất. Đầu tiên, động thái này sẽ làm sâu sắc thêm khoảng cách giữa Mỹ và châu Âu, khi các đồng minh châu Âu khó lòng theo đuổi chính sách của ông Trump. Ukraine sẽ rơi vào bất ổn, tạo ra rủi ro an ninh lan tỏa khắp châu Âu. Hệ thống liên minh và giá trị mà Mỹ đã xây dựng qua nhiều thập kỷ sẽ bị suy yếu, và kết quả là vị thế của chính nước Mỹ sẽ suy giảm. Trump có thể không quá quan tâm đến những yếu tố này, nhưng chắc chắn sẽ lo ngại về nguy cơ bị đánh giá là yếu thế—tương tự như hình ảnh của người tiền nhiệm Joe Biden khi Taliban tiến vào Kabul.

Cuộc điện đàm Putin-Trump diễn ra trong bối cảnh lệnh ngừng bắn tại Gaza đang sụp đổ giữa các cuộc tấn công của Israel. Phong cách ngoại giao cá nhân của Trump có thể phá vỡ thế bế tắc, nhưng tiến trình hòa bình đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ vượt quá phong cách lãnh đạo của ông. Thông cáo của Nhà Trắng sau cuộc gọi với Moscow đề cập đến "các thỏa thuận kinh tế quy mô lớn và ổn định địa chính trị khi hòa bình được thiết lập". Những mục tiêu của Putin đã quá rõ ràng. Điều đáng ngạc nhiên là Trump dường như quá sẵn sàng nhượng bộ đối phương.

Bài viết thể hiện quan điểm của The Economist