Donald Trump, người nổi tiếng với sự chú ý ngắn hạn, yêu thích các công thức đơn giản. Scott Bessent, ứng cử viên được ông đề cử làm Bộ trưởng Tài chính, cũng có một công thức: "3-3-3". Bessent muốn giảm thâm hụt ngân sách liên bang của Mỹ xuống 3% GDP, tăng trưởng kinh tế hàng năm đạt 3% và tăng sản lượng dầu khí của Mỹ thêm tương đương 3 triệu thùng/ngày (b/d) vào năm 2028, từ mức 30 triệu vào năm 2024.

Phần cuối cùng của kế hoạch này là phần tiên tiến nhất. Chính quyền Trump dự định mở rộng việc khai thác trên các vùng đất liên bang và khu vực ngoài khơi, đồng thời phê duyệt các giấy phép cho các dự án khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG). Trump cũng muốn thành lập Hội đồng Năng lượng Quốc gia để cắt giảm thủ tục hành chính trong mọi lĩnh vực, từ cấp phép đến phân phối. Ngoài ra, ông dự kiến loại bỏ hàng loạt các khoản trợ cấp và quy định xanh của Tổng thống Joe Biden. “Mục tiêu là đạt được sự thống trị năng lượng toàn cầu”, theo Trump.

Một đợt bùng nổ năng lượng có thể thúc đẩy nhiều mục tiêu khác của Trump. Việc xuất khẩu nhiều hơn sẽ giúp giảm thâm hụt thương mại của Mỹ. Thu nhập thuế cao hơn sẽ củng cố ngân sách. Tăng sản lượng dầu sẽ cho phép Mỹ thắt chặt các lệnh trừng phạt đối với Iran trong khi vẫn giữ giá nhiên liệu rẻ tại các trạm xăng. Ngoài ra, việc cung cấp thêm khí đốt Mỹ sẽ đáp ứng nhu cầu năng lượng tăng cao từ trí tuệ nhân tạo, đồng thời củng cố sự phụ thuộc kinh tế của châu Âu vào đối tác xuyên Đại Tây Dương này. Tuy nhiên, mong muốn “chậm rãi” của Trump sẽ vấp phải những thực tế khắc nghiệt của thị trường năng lượng. Tổng thống đắc cử đang tự đặt mình vào thế khó.

Không giống như ở hầu hết các quốc gia dầu mỏ, nơi các công ty nhà nước chi phối hoạt động khai thác, dầu của Mỹ được bơm bởi các công ty tư nhân, những người tự đưa ra quyết định. Kể từ năm 2022, khi châu Âu bắt đầu từ chối dầu Nga, các công ty này đã tăng sản lượng đến mức Mỹ hiện là nhà sản xuất dầu thô lớn nhất thế giới. Vào tháng 10, Mỹ đạt sản lượng kỷ lục 13.5 triệu b/d, tăng từ mức 11.5 triệu khi chiến tranh Ukraine bắt đầu. Để tiếp tục tăng, các nhà khai thác dầu của Mỹ cần có lý do thuyết phục.

Sản lượng dầu mỗi ngày của nước Mỹ

Họ có thể sẽ không có được lý do đó. Phần lớn dầu đá phiến của Mỹ, chiếm phần lớn sản lượng, từng được khai thác bởi hàng nghìn công ty nhỏ. Nhưng từ cuối những năm 2010, khi tình trạng khai thác quá mức khiến giá dầu sụt giảm, một làn sóng sáp nhập và phá sản đã đưa ngành này vào tay một số công ty lớn ghét rủi ro. Các cổ đông của họ yêu cầu cổ tức ổn định và lợi nhuận hai chữ số. Bên cạnh đó, chi phí vốn tăng cùng với việc cạn kiệt các giếng dầu tốt nhất cũng là một vấn đề. Theo một khảo sát của Fed Kansas City, các công ty dầu đá phiến Mỹ có rất ít động lực để khoan thêm trừ khi giá dầu đạt mức 89 USD/thùng. Trong khi đó, giá West Texas Intermediate (WTI), hiện chưa đạt 70 USD/thùng, cách rất xa mức cần thiết.

Thị trường cũng không có dấu hiệu thay đổi theo hướng có lợi cho Trump. Không chỉ nguồn cung dầu toàn cầu dồi dào, các thành viên của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) cũng còn nhiều dự trữ. Đồng thời, nhu cầu lại yếu do tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm chạp và xe điện ngày càng thay thế ô tô chạy xăng. Không có gì ngạc nhiên khi Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) dự đoán sản lượng dầu của Mỹ sẽ chỉ tăng thêm 0.6 triệu b/d vào năm 2028. Vào ngày 5 tháng 12, Chevron, công ty năng lượng lớn thứ hai của Mỹ, đã cắt giảm dự báo chi tiêu vốn cho năm 2025.

Mặc dù Trump có khả năng xóa bỏ các loại thuế mà Biden áp dụng lên các công ty năng lượng, chẳng hạn như thuế phát thải khí methane, điều này chủ yếu có lợi cho các nhà khai thác nhỏ, vốn chịu trách nhiệm cho phần lớn lượng phát thải. Michael Haigh, thuộc ngân hàng Société Générale, ước tính việc cắt giảm thuế này có thể chỉ làm tăng sản lượng thêm tối đa 200,000 b/d. Trong khi đó, việc trợ cấp trực tiếp cho sản xuất sẽ gây tổn hại lớn cho ngân sách chính phủ, đi ngược lại một trong những mục tiêu của Bessent là giảm thâm hụt ngân sách.

Chính quyền dự kiến sẽ đẩy nhanh cấp phép cho các đường ống mới. Điều này có thể khiến các giếng dầu vốn bị hạn chế tiếp cận thị trường trở nên khả thi hơn, nhưng không rõ có bao nhiêu giếng như vậy tồn tại. Với việc các cơ quan cấp phép có khả năng được vận hành bởi những người thiếu kinh nghiệm, các dự án có thể gặp khó khăn, như đã xảy ra trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, khi các quan chức cắt xén thủ tục khiến các giấy phép dễ bị kiện tụng. Để khiến việc tăng giếng dầu trở nên khả thi, ông Trump có thể tìm cách đẩy giá dầu lên bằng cách áp dụng các hình phạt với bất kỳ ai mua dầu từ Iran hoặc Venezuela, và những người hỗ trợ họ. Tuy nhiên, hiệu quả của cách này không chắc chắn, vì các thành viên khác của OPEC có thể sẽ tăng sản lượng để giành thị phần.

Sản lượng LNG mỗi ngày của Bắc Mỹ

Tăng cường sản xuất khí đốt tự nhiên có vẻ dễ dàng hơn - ít nhất là trên lý thuyết. Kể từ khi chiến tranh bùng nổ ở Ukraine, số lượng dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ, vốn đã dài, nay còn kéo dài thêm. Theo Rystad Energy, một công ty tư vấn, nếu ông Trump thực hiện các cam kết trong chiến dịch tranh cử, năng lực xuất khẩu LNG của Mỹ có thể đạt 22.4 tỷ feet khối mỗi ngày vào năm 2030, tăng từ 11.3 tỷ vào năm 2023 - tương đương mức tăng 1.9 triệu thùng dầu (mboe) mỗi ngày nếu tính theo năng lượng. Tuy nhiên, sản lượng thực tế có thể đạt được vẫn là một dấu hỏi lớn. Rystad dự báo sản lượng sẽ tăng thêm 2.1 mboe mỗi ngày vào năm 2028, với một phần trong đó được tiêu thụ trong nước. Những tổ chức khác thì kém lạc quan hơn. Ngay cả trong kịch bản lạc quan nhất, EIA dự báo sản lượng trung bình sẽ chỉ tăng thêm 0.5 mboe mỗi ngày vào năm đó so với năm 2024.

Để thực sự đẩy mạnh sản xuất, giá khí đốt cần phải vượt qua mức 4.24 USD mỗi triệu đơn vị nhiệt Anh (mbtu), theo các nhà sản xuất được khảo sát bởi Fed Kansas City. Tuy nhiên, các nhà sản xuất này dự đoán giá sẽ chỉ đạt 3.33 USD/mbtu trong hai năm tới (tăng từ khoảng 3 USD hiện tại). Mặc dù nhu cầu khí đốt, loại nhiên liệu hóa thạch ít gây ô nhiễm nhất, dự kiến sẽ tăng, nhưng sản lượng mới từ Australia, Qatar và các nước khác dự kiến sẽ tràn ngập thị trường trong nhiệm kỳ của ông Trump, khiến giá bị kìm hãm.

Tất cả những điều này là dấu hiệu không mấy khả quan cho tham vọng của ông Trump và ông Bessent. "Việc Mỹ sẽ khai thác được bao nhiêu trong những năm tới sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào các quyết định được đưa ra ở Vienna, nơi OPEC họp, hơn là ở Washington," Bob McNally, cựu cố vấn của Tổng thống George W. Bush, nhận định. Các chính sách của ông Trump thậm chí có thể làm tổn hại đến sản xuất. Các mức thuế quan của ông có thể khiến vật liệu như nhôm và thép trở nên đắt đỏ hơn đối với các công ty dầu khí. Các quốc gia khác có thể đáp trả bằng cách áp thuế lên năng lượng xuất khẩu của Mỹ. Và các cuộc chiến thương mại sẽ làm suy yếu tăng trưởng trên toàn cầu, giảm nhu cầu về dầu và khí đốt. Tham vọng trở thành "ông trùm dầu mỏ" tối thượng của ông Trump có thể chỉ là một giấc mơ viển vông.