Chiến lược bắt đáy vẫn hiệu quả, ngay trong môi trường thuế quan bất ổn

Diệu Linh
Junior Editor
Quan điểm của chuyên gia từ Bloomberg

Các nhà đầu tư cá nhân lại một lần nữa chiến thắng. Khi căng thẳng thương mại bùng lên vào đầu tháng 4 và khoảng 6.6 nghìn tỷ USD giá trị vốn hóa thị trường bốc hơi khỏi chứng khoán Mỹ chỉ trong hai ngày giao dịch – đợt sụt giảm hai ngày tồi tệ thứ năm kể từ khi S&P 500 ra đời vào năm 1957 – họ đã không hoảng loạn. Thay vào đó, họ đã làm những gì đã học được trong 15 năm qua: Họ đã bắt đáy. Sáu tuần sau, chỉ số chứng khoán chuẩn của Mỹ không chỉ phục hồi mà còn vượt qua mức trước thuế quan, mang lại mức tăng khoảng 17% từ mức đáy cho những người giữ vững thần kinh.
Các nhà đầu tư cá nhân đã trở thành một lực lượng ngày càng mạnh mẽ trên thị trường. Theo dữ liệu từ Federal Reserve và Goldman Sachs Group Inc., vào cuối năm 2024, họ nắm giữ tổng cộng 35 nghìn tỷ USD chứng khoán Mỹ – chiếm 38% thị trường. Và họ không ngại giao dịch: Theo nhà phân tích Larry Tabb của Bloomberg Intelligence, họ xông pha với khối lượng giao dịch cổ phiếu Mỹ chiếm khoảng 19.5% – tăng từ 17% một năm trước và cao hơn đáng kể so với mức trước đại dịch. Mặc dù con số này thấp hơn mức đỉnh 24% đạt được trong cơn sốt cổ phiếu meme vào đầu năm 2021, giao dịch miễn phí hoa hồng đã tạo ra một mức độ tham gia bền vững cao hơn của nhà đầu tư cá nhân.
Khi thị trường sụt giảm vào đầu tháng 4, những nhà đầu tư cá nhân này đã nhanh chóng hành động. Tại Charles Schwab Corp., công ty có 37 triệu tài khoản môi giới đang hoạt động đại diện cho một phần đáng kể các nhà đầu tư cá nhân của Mỹ, khách hàng đã thực hiện gần 10 triệu giao dịch mỗi ngày trong hai tuần đầu tiên của tháng, tăng 36% so với hoạt động giao dịch đầu năm. Công ty cũng chứng kiến sự gia tăng đột biến về số lượng tài khoản mới được mở. Giám đốc điều hành Rick Wurster cho biết trong buổi họp báo cáo thu nhập của mình: “Chúng tôi đã thấy trong nửa đầu tháng 4, số lượng tài khoản mới được mở tăng gấp hai đến ba lần. Chúng tôi nghĩ có một số khách hàng muốn tham gia Schwab để bắt đáy”. Robinhood Markets Inc. cũng báo cáo đà tăng trưởng tương tự với khối lượng giao dịch cổ phiếu đạt mức cao nhất trong bốn năm và hoạt động quyền chọn đạt gần mức kỷ lục.
Tuy nhiên, thay vì chỉ đảo danh mục đầu tư của mình, các nhà đầu tư cá nhân đã tích cực bổ sung vào vị thế của họ. Theo JPMorgan Chase & Co., họ đã mua ròng 40 tỷ USD cổ phiếu chỉ trong tháng 4 – thiết lập kỷ lục mới về dòng tiền vào hàng tháng lớn nhất. Phân tích từ Goldman Sachs, công ty theo dõi mô hình giao dịch của nhà đầu tư cá nhân thông qua các đặc điểm như cải thiện giá dưới một tick điển hình của giao dịch dòng lệnh thanh toán, xác nhận hoạt động mua chưa từng có này, với dòng tiền ròng luân phiên hai tuần vượt qua cả đợt mua mạnh mẽ trong giai đoạn phục hồi sau Covid.
Lịch sử thị trường cho thấy bắt đáy là một chiến lược đáng tin cậy đối với các nhà đầu tư cá nhân. Sau đợt sụt giảm của thị trường tháng 12 năm 2018 (bạn có nhớ không?), sự sụp đổ do Covid năm 2020, và mối lo ngại về lạm phát năm 2022, thị trường liên tục thưởng cho những người sẵn sàng triển khai vốn trong giai đoạn căng thẳng. Điều này hiệu quả chủ yếu vì nó thường xuyên xảy ra. Như Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã nói trong bài phát biểu tại Milken Institute Global Conference tuần trước: 'Toàn bộ lịch sử kinh tế của chúng ta có thể được chắt lọc chỉ trong năm từ: ‘Đi lên và sang phải.’'
Theo lịch sử, một “Fed put” được cảm nhận đã chống lưng cho chiến lược này, mặc dù điều khiến giai đoạn này khó định hướng hơn là ngân hàng trung ương bị hạn chế bởi các hành động của chính quyền, và ban đầu, chính quyền dường như không tập trung vào phản ứng của thị trường. Nhưng với rất nhiều tài sản hộ gia đình bị ảnh hưởng, cuối cùng họ đã thay đổi quan điểm, và chiến lược này lại một lần nữa mang lại kết quả. Tuy nhiên, sự nhất quán này có thể đã tạo ra tâm lý tự mãn về rủi ro.
Sự sụp đổ của bong bóng dot-com năm 2000 cho thấy thị trường có thể tàn khốc như thế nào khi mô hình thất bại. Khi đợt bán tháo bắt đầu, các nhà đầu tư cá nhân ban đầu cho thấy sức chống chịu quen thuộc. ETrade đã bổ sung tài khoản – gần một triệu cho đến cuối năm 2001 – khi các nhà đầu tư cố gắng bắt cái mà họ nghĩ là đáy thị trường. Nhưng cách tiếp cận này đã thất bại thảm hại. Charles Schwab tự thừa nhận vào tháng 3 năm 2001: “Chúng ta đã trải qua một bong bóng công nghệ mang tính đầu cơ cao. Có lẽ tôi nên nhấn mạnh hơn về việc hiểu rằng đây là một hiện tượng tạm thời”. Nasdaq đã mất 15 năm để lấy lại mức đỉnh trước đó, và trải nghiệm này đã để lại vết sẹo cho thế hệ nhà đầu tư cá nhân – Survey of Consumer Finances của Fed cho thấy tỷ lệ hộ gia đình trực tiếp sở hữu cổ phiếu đã giảm từ 21.3% năm 2001 xuống 13.8% năm 2013.
Tuy nhiên, chúng ta đang ở năm 2025, và bắt đáy lại hiệu quả. Như chiến lược gia đầu tư Ben Carlson lưu ý, “Một trong những lý do khiến chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ tồn tại là vì chúng ta luôn bắt đáy – điều đó đã ăn sâu vào tâm trí chúng ta rằng mọi thứ sẽ tốt hơn”.
Sự sụp đổ của bong bóng dot-com là trường hợp ngoại lệ hiếm hoi, nhưng trong các trường hợp khác một chiến lược này vốn cực kỳ thành công. Nhưng đó chính là rủi ro: Với mỗi lần bắt đáy thành công, nhiều vốn và niềm tin hơn chảy vào chiến lược này. Chính sự đáng tin cậy của mô hình có thể âm thầm xây dựng rủi ro của chính nó.
Bloomberg