Châu Âu nên làm gì khi Hoa Kỳ không còn là lá chắn đáng tin cậy trong cuộc xung đột Ukraine?

Châu Âu nên làm gì khi Hoa Kỳ không còn là lá chắn đáng tin cậy trong cuộc xung đột Ukraine?

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

11:03 22/04/2025

Giới chức Hoa Kỳ ngày càng bày tỏ sự thiếu kiên nhẫn trước tiến độ chậm chạp của tiến trình hòa bình tại Ukraine. Điểm mấu chốt của vấn đề nằm ở sự miễn cưỡng bất thường của họ trong việc gây sức ép buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin phải thực hiện những nhượng bộ đáng kể. Trong bối cảnh Hoa Kỳ không sẵn lòng hành động, các quốc gia châu Âu cần phải chủ động đảm nhận vai trò này.

Nhìn lại tình hình hiện tại, Nhà Trắng đã thể hiện thái độ dung túng đối với hầu hết yêu sách của Putin, từ việc công nhận các hành động sáp nhập lãnh thổ phi pháp của Nga đến việc cản trở con đường gia nhập NATO của Ukraine. Các khoản viện trợ quân sự được chính quyền tiền nhiệm phê duyệt đã bị đình trệ tạm thời và không có bất kỳ cam kết cung cấp vũ khí mới nào được đưa ra. Song song với điều đó, Hoa Kỳ vẫn không chịu bảo đảm an ninh cho các đồng minh châu Âu khi họ sẵn sàng tham gia giám sát lệnh ngừng bắn.

Mặc dù các cuộc đàm phán dự kiến sẽ tiếp tục diễn ra tại London trong tuần này, những nhượng bộ phía Hoa Kỳ vẫn chưa đem lại kết quả thúc đẩy tiến trình hòa bình. Minh chứng rõ ràng là ngay sau cuộc gặp gần đây nhất giữa đặc phái viên Tổng thống Hoa Kỳ Steve Witkoff với Putin, quân đội Nga đã phóng tên lửa vào thành phố Sumy của Ukraine, khiến ít nhất 35 người thiệt mạng, trong đó có nhiều trẻ em. Lệnh ngừng bắn được Nga tuyên bố trong dịp Lễ Phục sinh chỉ tồn tại trên thông cáo báo chí mà không được thực thi nghiêm túc trên thực địa.

Châu Âu đã chủ động tăng cường hỗ trợ dành cho Ukraine trong thời gian gần đây. Phối hợp cùng Vương quốc Anh và các thành viên khác trong Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine, họ đã cam kết viện trợ quân sự trị giá hơn 21 tỷ Euro (tương đương 24 tỷ USD) trong năm nay. Một chiến lược phòng thủ mới đang được triển khai nhằm tăng cường hệ thống phòng không, pháo binh, máy bay không người lái và tên lửa cho Ukraine. Kế hoạch cho vay quốc phòng trị giá 150 tỷ Euro (171 tỷ USD) sẽ thúc đẩy mạnh mẽ năng lực sản xuất vũ khí tại Liên minh châu Âu, Ukraine và Na Uy.

Tuy nhiên, các nước châu Âu cần và có khả năng thực hiện nhiều biện pháp hơn nữa.

Trước hết, nguồn tài chính mới này cần được nhanh chóng chuyển hóa thành vũ khí thực tế. Ukraine đang trên đà phát triển trở thành một trong những trung tâm sản xuất vũ khí lớn của châu Âu, nhưng phần lớn năng lực sản xuất vẫn chưa được khai thác triệt để do thiếu vốn. Các khoản tài trợ có mục tiêu cụ thể, bao gồm nguồn tiền từ tài sản đóng băng của Ngân hàng trung ương Nga, đã giúp mở rộng nhanh chóng việc sản xuất lựu pháo Bohdana nội địa, minh chứng cho mô hình sản xuất hiệu quả. Những mô hình hợp tác tương tự cần được nhân rộng và phát triển.

Thứ hai, châu Âu cần cung cấp nhiều hệ thống vũ khí tiên tiến hơn nữa. Friedrich Merz, người được dự đoán sẽ giữ cương vị thủ tướng Đức, đã bày tỏ sự ủng hộ việc cung cấp tên lửa tầm xa Taurus do Đức sản xuất cho Ukraine, loại vũ khí có khả năng tấn công các tuyến tiếp tế quan trọng của Nga tại Crimea. Chính phủ Đức hiện tại cần chấm dứt sự trì hoãn và phê duyệt việc chuyển giao này, noi gương Vương quốc Anh và Pháp, những quốc gia đã cung cấp các hệ thống vũ khí tương tự.

Thứ ba, châu Âu cần tìm giải pháp vượt qua sự cản trở từ Hungary, quốc gia có lãnh đạo Viktor Orban với khuynh hướng thân Nga đã liên tục trì hoãn việc phê duyệt các biện pháp trừng phạt và phản đối nỗ lực huấn luyện lực lượng Ukraine. Liên minh châu Âu sở hữu nhiều công cụ, trong đó có cơ chế mở rộng bỏ phiếu theo đa số đủ điều kiện, để vô hiệu hóa ảnh hưởng của bất kỳ thành viên nào đi ngược lại lợi ích an ninh chung của khối. Thời điểm áp dụng những công cụ này đã đến.

Cuối cùng, châu Âu phải siết chặt các biện pháp ngăn chặn Nga lẩn tránh lệnh trừng phạt. Nhiệm vụ này bao gồm việc thực thi nghiêm ngặt mức giá trần dầu và ngăn chặn dòng chảy công nghệ lưỡng dụng sang Nga. Các nhà lãnh đạo châu Âu cần tạo áp lực buộc Nhà Trắng thực hiện cam kết áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các đơn vị mua dầu Nga tại Trung Quốc và Ấn Độ.

Giới lãnh đạo Hoa Kỳ cần nhận thức rằng tham vọng của Putin không dừng lại ở việc chinh phục Ukraine. Các nghiên cứu gần đây đã phát hiện sự gia tăng gần gấp ba lần trong số vụ tấn công phức hợp của Nga nhắm vào các mục tiêu tại châu Âu và Hoa Kỳ từ năm 2023 đến 2024, bao gồm phá huỷ cơ sở hạ tầng, phát tán thông tin sai lệch và các âm mưu ám sát. Lực lượng không quân Vương quốc Anh đã phải điều động chiến đấu cơ ba lần trong những ngày gần đây để đánh chặn máy bay chiến đấu Nga xâm phạm không phận gần khu vực NATO. Lịch sử đã chứng minh rằng khi một nước Nga không bị kiềm chế và có thời gian tái vũ trang, tham vọng lãnh thổ của quốc gia này thường được mở rộng.

Hoa Kỳ, từ vị thế địa lý xa xôi, có thể tự cho phép mình chấp nhận những mối đe dọa này như một rủi ro chiến lược có thể quản lý được. Châu Âu, đứng trước nguy cơ trực tiếp ở ngay sát biên giới, không thể nuôi dưỡng những ảo tưởng về an ninh khi đối diện với thực tế khắc nghiệt này.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Thị trường tiền tệ thận trọng trước báo cáo việc làm Mỹ và thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam

Đồng USD dao động trong bối cảnh giới đầu tư chờ báo cáo việc làm Mỹ tháng 6 và đánh giá tác động từ thỏa thuận thương mại với Việt Nam, diễn ra trước hạn chót thuế quan ngày 9/7. Đồng bảng Anh và euro biến động nhẹ, trong khi kỳ vọng về chính sách lãi suất của Fed tiếp tục điều chỉnh theo dữ liệu kinh tế mới nhất.
Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Quỹ phòng hộ khởi sắc trong tháng 6 giữa làn sóng tăng giá cổ phiếu và sự phân hóa chiến lược

Lợi nhuận các quỹ phòng hộ tăng mạnh trong tháng 6 khi thị trường chứng khoán Mỹ lập đỉnh mới, giúp nhiều chiến lược đầu tư truyền thống và đa dạng hóa ghi nhận kết quả tích cực. Tuy nhiên, các quỹ giao dịch theo hệ thống lần đầu sụt giảm sau 8 tháng, do thua lỗ từ cổ phiếu tiêu dùng không thiết yếu và áp lực từ các vị thế bán khống chật chội.
Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Đóng cửa phiên Mỹ: Thị trường “mừng rỡ” trước dữ liệu lao động yếu - Cắt giảm lãi suất đang đến gần?

Tất cả sự chú ý giờ đây đổ dồn vào báo cáo việc làm phi nông nghiệp (NFP). Chỉ số S&P hôm nay lập đỉnh mới, phản ứng đúng với mô-típ quen thuộc: "tin xấu là tin tốt". Báo cáo việc làm tư nhân từ ADP yếu kém đến mức không thể chối cãi, kéo Chỉ số Bất ngờ Kinh tế Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ tháng 9 năm ngoái. Nhưng thị trường dường như không hề nao núng—ngược lại, tâm lý kỳ vọng Fed sẽ sớm nới lỏng chính sách đã thúc đẩy đà tăng.
Phố Wall biến động: Cổ phiếu công nghệ suy yếu, nhà đầu tư thận trọng trước chính sách và dữ liệu kinh tế

Phố Wall biến động: Cổ phiếu công nghệ suy yếu, nhà đầu tư thận trọng trước chính sách và dữ liệu kinh tế

Nasdaq và S&P 500 giảm nhẹ do áp lực chốt lời ở nhóm cổ phiếu công nghệ vốn hóa lớn sau giai đoạn tăng mạnh, trong khi Dow Jones được hỗ trợ nhờ dòng tiền vào các lĩnh vực nhạy cảm với chu kỳ kinh tế. Tâm lý thị trường bị chi phối bởi những đánh giá trái chiều về hiệu ứng của gói thuế chi tiêu mới, căng thẳng chính trị và kỳ vọng chính sách lãi suất từ Fed. Giới đầu tư đang theo dõi sát báo cáo việc làm sắp tới để định hình triển vọng chính sách tiền tệ.
Dự luật gây tranh cãi của Trump: Gánh nặng mới cho nền kinh tế Mỹ

Dự luật gây tranh cãi của Trump: Gánh nặng mới cho nền kinh tế Mỹ

Các thị trường ở châu Á mở cửa với một mắt hướng về Tokyo và mắt còn lại nhìn về Washington, nơi dự luật được gọi là 'Dự luật Lớn, Đẹp' của Trump đã vượt qua Thượng viện—nhưng không tránh khỏi việc để lại một loạt vết thương và phản ứng trái chiều.
Lo ngại USD suy yếu, giới đầu tư nước ngoài tăng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro với chứng khoán Mỹ

Lo ngại USD suy yếu, giới đầu tư nước ngoài tăng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro với chứng khoán Mỹ

Trước nguy cơ đồng đô la tiếp tục suy yếu và mất dần vai trò cân bằng trong danh mục đầu tư, các nhà quản lý tài sản quốc tế đang chủ động gia tăng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro ngoại hối đối với cổ phiếu Mỹ. Sự thay đổi này phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng về bất ổn chính sách tại Mỹ và tác động lan tỏa của biến động tiền tệ lên hiệu suất đầu tư toàn cầu.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ