EU đối mặt với thách thức của trật tự thế giới mới. Ngày 9 tháng 5 là “Ngày Châu Âu” chính thức của khối – một lễ kỷ niệm hòa bình và thống nhất, hoàn toàn trái ngược với thế giới bên ngoài. Châu Âu đứng một mình về mặt chiến lược: Nga là kẻ thù, Trung Quốc là đối thủ kiêm đối tác, và Hoa Kỳ dưới thời Donald Trump là một mối đe dọa hoặc gánh nặng.

Về cơ bản, khối có ba lựa chọn chính. Một là xây dựng sức mạnh Châu Âu độc lập. Điều đó có nghĩa là phát triển những gì cần thiết để thể hiện sức mạnh Châu Âu, liên kết các quốc gia thứ ba vào một nền Hòa bình Châu Âu (Pax Europeana) được xây dựng dựa trên một thị trường lớn với năng lực công nghệ và an ninh tích hợp, cuối cùng được củng cố bởi một NATO được định hình lại.

Để đạt được điều đó, Châu Âu sẽ phải làm như Trung Quốc về kinh tế: xây dựng lại nền tảng công nghiệp và công nghệ vững mạnh. Khi đó, khối không chỉ thống trị sân khấu Á-Âu của mình mà còn cả một nước Nga thù địch, đồng thời đạt được một mức độ độc lập địa chính trị trong thế giới rộng lớn hơn.

Lựa chọn thứ hai là tập trung vào việc định vị EU như là chủ động bảo vệ toàn cầu hóa. Khối sẽ đi theo bước chân của Hoa Kỳ dưới chính quyền Joe Biden, hợp tác với các quốc gia cùng chí hướng trong khi bảo vệ các ngành công nghiệp chiến lược bằng hàng rào bảo hộ cao.

Chiến lược này cuối cùng sẽ cần sự hỗ trợ an ninh từ Trung Quốc hoặc Hoa Kỳ. Tuy nhiên, chừng nào chủ nghĩa Trump còn có nghĩa là sự thờ ơ hoặc tệ hơn của Hoa Kỳ, EU có thể phải xem xét thực hiện một kiểu “Kissinger ngược”: đưa ra một lối thoát cho Bắc Kinh trong cuộc chiến thương mại với Washington với điều kiện Trung Quốc phải trung lập hóa quan hệ đối tác với Moscow. Khi đó, vị thế của Châu Âu đối với Nga sẽ là bình thường hóa thương mại và ngoại giao ở mức hạn chế, thay vì thống trị đối địch.

Lựa chọn thứ ba là EU tiếp tục đóng vai trò phụ thuộc vào Hoa Kỳ. Trong ngắn hạn, điều này có nghĩa là tái thiết lập khối như một tài sản chiến lược cho chương trình nghị sự Nước Mỹ là trên hết (America First): ký kết một thỏa thuận thương mại thân thiện với Hoa Kỳ dưới thời Trump, chi trả các hóa đơn cho sự ổn định ở Ukraine trong khi tạo điều kiện cho lợi ích kinh doanh của Hoa Kỳ trong tái thiết và khai thác mỏ và tuân thủ đường lối của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc.

Đổi lại, Châu Âu sẽ được hưởng lợi từ sự đảm bảo an ninh tối thiểu của Hoa Kỳ trong khi vẫn tích hợp vào các thị trường công nghệ và tài chính do Mỹ dẫn đầu. Trong trung hạn, với điều kiện Hoa Kỳ bớt cô lập hơn trong khi vẫn duy trì sự cạnh tranh với Trung Quốc, một mối quan hệ đối tác sâu sắc hơn có thể tái xuất hiện, phản ánh cả thực tế địa kinh tế và nhu cầu chung về chia sẻ gánh nặng trong trật tự thế giới mới.

EU hiện đang theo đuổi lựa chọn nào trong số này? Câu trả lời ngắn gọn: Tất cả các lựa chọn trên cùng một lúc. Khối đang phát triển năng lực chung về quốc phòng và an ninh trong khi theo đuổi các chính sách công nghiệp. Đồng thời, khối tiếp tục thúc đẩy thương mại quốc tế, bao gồm thương mại EU-Trung Quốc với nhiều hoạt động sản xuất của Trung Quốc hơn ở Châu Âu và tìm kiếm sự bảo vệ của Hoa Kỳ, nhất là liên quan đến Ukraine, trong khi khám phá nghệ thuật đàm phán thỏa thuận thương mại với Trump.

Điều này phản ánh sự sáng tạo chính trị đáng chú ý của Châu Âu, nhưng khối lại thiếu khả năng phòng ngừa rủi ro trong một thế giới ngày càng bất ổn. Thay vì chủ động thích nghi, EU dường như đang giữ nguyên trạng cũ và chỉ có thể phản ứng từng phần trước các cú sốc từ bên ngoài.

Nếu Châu Âu không thể trở nên chủ động và chiến lược, các biến động địa chính trị sẽ khiến khối bị phân tán về chính trị và dần bị gạt ra ngoài lề. Các quốc gia Châu Âu đang đối mặt với thách thức của một trật tự thế giới mới, và điều này không phải là sự lựa chọn, mà là một yêu cầu cấp thiết. Họ sẽ phải quyết định: hoặc định hướng phản ứng chung thông qua EU, hoặc để các phản ứng cá nhân làm suy yếu vai trò của khối. Sự xuất hiện của các "liên minh tự nguyện" ad hoc có thể là tín hiệu ban đầu cho một mối đe dọa đang dần hiện hữu.

Nếu Châu Âu muốn tái khẳng định vị thế của mình và kiểm soát vận mệnh trong thế giới hiện đại, khối cần phải thiết lập một la bàn địa chính trị rõ ràng và mạnh mẽ. Để kiềm chế Nga, Châu Âu cần có sức mạnh quân sự đáng kể và phải duy trì sự độc lập chiến lược đối với Hoa Kỳ, đồng thời xây dựng một nền kinh tế độc lập hơn với Trung Quốc. Điều này không chỉ giúp Châu Âu bảo vệ mình trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, mà còn tạo ra cơ hội để tái thiết quan hệ xuyên Đại Tây Dương với một nước Mỹ không còn bị chi phối bởi chính sách "Nước Mỹ là trên hết."

Các quốc gia Châu Âu cần nhận thức rằng "dự án Châu Âu" hiện nay không chỉ là một dự án hợp tác kinh tế, mà là một chiến lược về sức mạnh cứng, yêu cầu một vị thế địa chiến lược mạnh mẽ vượt ra ngoài các ranh giới hiện tại. Đã từng có những thời điểm, đặc biệt là sau Thế chiến II, khi Châu Âu cố gắng xây dựng sự hợp tác chính trị và quốc phòng nhưng đã không thành công. Lúc đó, sự bảo vệ của Mỹ và một cộng đồng kinh tế Châu Âu đã tạo ra hòa bình và thịnh vượng. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, Châu Âu không thể tiếp tục phụ thuộc vào những lực lượng bên ngoài; khối phải tự lực cánh sinh. Sự phát triển kinh tế cần phải phục vụ mục tiêu địa chính trị, và trong một thế giới ngày càng phức tạp, thất bại không phải là một lựa chọn.